نویسنده: الهام محمدی
سویا شیر که با نامهای saya milk - soy milk - soybean milk خوانده میشود یک نوشیدنی بسیار مفید و سرشار از ویتأمینهای گروه B بوده و حاوی پروتئینهای گیاهی و هم چنین شیر سویا فاقد لاکتوز است.
شیر سویا و شیر گاو:
آیا در شیر سویا از شیر گاو استفاده شده است؟
خیر . شیر سویا کاملا با شیر گاو فرق دارد. شیر سویا یک محصول پروتئینی گیاهی بوده که با شیر گاو که محصول پروتئین حیوانی میباشد فرق میکند.
شیر سویا از نظر طعم ومزه، تفاوت بسیاری با شیر گاو داشته و مزهای شبیه غلات صبحانهای دارد، رنگ شیر سویا کمی شبیه رنگ شیر گاو بوده با این تفاوت که شیر سویا کمی کدرتر میباشد.
طعم ومزههای مختلف شیر سویا:
طعم ومزه این محصول مورد پسند بسیاری از افراد نبوده به همین دلیل، هم اکنون در بازار با طعمهای مختلف مانند: کاکائو،طالبی،موزو توت فرنگی عرضه میشود، که طعم بسیار دلچسبی را به سویا شیر داده است.
روش صنعتی تولید شیر سویا:
فر آیند تولید شیر سویا به این شکل است که ابتدا دانههای سویا را تمیز کرده و هرگونه مواد اضافه آن را پاک مینمایند وهم چنین پوست لوبیاهای سویا نیز جدا شده و سپس دانههای سویا را در آب خیس میکنند، در اثر این خیس کردن قندهای نامطلوب مانند: رافینوز واستاکینوز که عامل ایجاد نفخ هستند از بین میرود.
بعد از آن دانههای خیس شده را خرد کرده به آن بخار تزریق میکند و تا به دمای 120 درجه سانتی گراد برسد، این عمل باعث میشود تا مواد نامطلوب دانههای سویا که باعث جلوگیری از جذب پروتئینهای سویا توسط بدن میشود از بین رود.
در مرحله بعد کار بوگیری انجام شده به این شکل که بخاری را که به دانههای خیس شده سویا تزریق شده بود و دمای آن به 120 درجه سانتی گراد رسیده است را خارج کرده با انجام این فرآیند، بوی لوبیایی سویا تا حد ممکن کم میشود.
آخرین مرحله فرآوری نیز سانتریفیوژ کردن است. در سانتریفیوژ، شیر یا عصاره سویا از پسماند یا فیبر آن جدا میشود. این ماده همان ماده اولیهای است که از آن فرآوردههای شبه لبنی یا فرآوردههای شیری سویا تهیه میشود و سویاشیر نام دارد.
ارزش غذایی شیر سویا:
به طور کلی سویا یک فرآورده گیاهی میباشد که خواص بسیار مشابهای به فرآوردههای حیوانی دارد و ارزش غذایی بالایی داشته و بسیار شبیه گوشت است. در رابطه با میزان آهن باید به این موضوع اشاره کنیم که میزان آهن موجود در گوشت زیاد بالا نیست و در حد یک یا یکوهفتدهم - 7/1 - یا یکوهشتدهم - 8/1 - میلیگرم است، اما در سویای خام، چیزی حدود 13 تا 14 میلیگرم آهن وجود دارد. البته وقتی سویا پخته میشود مقداری از آهن موجود در آن در آب پخت نشست میکند و مقداری از آن نیز در مرحله خیساندن وارد آب شده و از این مقدار کم میشود، اما با این وجود، باز از نظر محتوای آهن، سویا غنیتر از گوشت است.
در رابطه با قابلیت جذب آهن سویا باید اشاره کنیم که آهن موجود در گوشت اگر چه کم است اما قابلیت جذب فوقالعاده بالایی دارد، ولی آهن موجود در سویا به این دلیل که از نظر مولکولی ساختار متفاوتی دارد، جذب پایینتری دارد و برخی عوامل مهارکننده جذب آهن مثل: فیبر بالا در سویا به چشم میخورد. با این وجود، چون میزان آهن موجود در آن بالاست، جذب پایینتر آهن سویا نمره منفی برای آن محسوب نمیشود و میتواند تأمینکننده آهن بدن باشد.
تفاوتی که سویا با گوشت دارد در میران اسید آمینه ضروری متیونین و سیستئین است که محدودیت یا کمبود دارد.
خواص اصلی سویا به دلیل گروهی از مواد به نام ایزوفلاونوئیدهاست که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی - انواع خاصی ازویتأمینها، مواد معدنی و آنزیمها هستند که بدن را در برابر بیماریها و مشکلات سلامتی از قبیل سرطان، بیماریهای قلبی، عروقی و...محافظت میکند - و فیتواستروژنیک - بهبود علائم یائسگی،گرگرفتگی،افسردگی) میباشد.
کاهش عوارض یائسگی:
شیر سویا با داشتن مادهای بنام فیتواستروژن - استروژن بسیار ضعیف - حالتی در بدن ایجاد میکند مانند: اینکه استروژن در بدن وجود دارد و پوکی استخوان و عوارض یائسگی رابهبود میبخشد وباید به این نکته توجه داشت که بانوان باید قبل از دوران یائسگی در برنامه غذایی خود از شیر سویا استفاده کنند.
درمان پوکی استخوان:
به دلیل کمبود هورمنهای جنسی در یائسگی، جذب کلسیم مختل شده و به همین دلیل پوکی استخوان رخ میدهد.شیر سویا دارای ترکیبات ایزوفلاوینی است که به عنوان هورمنهای جنسی عمل میکند و از پوکی استخوان جلوگیری میکند. از دیگر خواص شیر سویا، کاهش بیماریهای قلبی، کاهش کلسترول خون و کنترل وزن است. به علاوه، چون سویا شبیه شیر بوده و لاکتوز ندارد؛ برای افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، بسیار مفید است
همچنین سویا، فیبر بسیار بالایی دارد که حجم مدفوع را بالا و کلسترول را پایین میآورد. در نتیجه، مصرف کنندگان آن دچار یبوست نمیشوند و خطر بیماریهای ناشی از یبوست و سرطان روده در آنها کاهش مییابد. پس میتوانیم با افزودن شیر سویا به برنامه غذایی خود از اثرات مفید آن بهرهمند شده و زندگی سالمتری داشته باشیم.
ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۱۲ و ۲۱۳ - سال ۱۳۹۶
کارشناسان ما در مورد مشکلات تولید محصولات، که نمیتوانید برای آن جوابی پیدا کنید؛ میتوانند به شما کمک کنند
info@iranAgriMagazine.com