برگزاری شانزدهمین نمایشگاه بینالمللی دام و طیور و صنایع وابسته در محل دائمی نمایشگاههای بینالمللی تهران زمینه مناسبی برای معرفی توانمندیها و دستاوردهای فعالان صنعت دامپروری بود که« گروه مبارک اندیش» بهعنوان اولین هلدینگ دانش بنیان تولید و تأمین مواد ژنتیکی دام، طیور و آبزیان در آن حضور بهم رسانید. گروه مبارک اندیش بهمنظور بهرهگیری از دانش و تحقیقات روز در جهت حل مشکلات مزارع گاو شیری و ارتقاء کیفیت فرآوردههای پروتئینی تولیدی و بهبود پایداری تولید، در زمان برپایی نمایشگاه اقدام به برگزاری سمینارهای علمی نمود.
در این سمینار تخصصی سخنرانان برجسته بینالمللی ازجمله؛
آقای مهندس داود صانعی؛ مدیر عامل گروه مبارک اندیش، دکتر اردشیر نجاتیجوارمی؛ استادتمام دانشگاه تهران و رئیس هیاتمدیره گروه مبارکاندیش، پاتریک مکگراث؛ مدیر توسعه تجاری گروه اوولوشن اینترنشنال، لودویک ایزارد؛ متخصص بخش گاو گوشتی گروه اوولوشن اینترنشنال و آلبرت آنتوآین؛ رئیس گروه آردس، ایراد سخن نمودند. مباحث مطرح در این سمینار "افزایش بهرهوری واحدهای گاو شیری با استراتژی تولید گوساله آمیخته با استفاده از اسپرمهای نژادهای گوشتی در مزارع پرورش گاو شیری، معرفی نژاد نرماندی و مزایای آن در آمیختهگری و در آخر معرفی سیستم و فناوریهای شناسایی دام" بود که در ادامه خلاصهای از آن تقدیم حضور میگردد.
لزوم بکارگیری مناسبترین شاخص ژنتیکی - اقتصادی
مهندس داود صانعی متخصص ژنتیک و اصلاح نژاد و مدیر عامل گروه مبارک اندیش اولین سخنران این سمینار با موضوع"بهبود بهرهوری درگلههای شیری با تولید همزمان گوسالههای ماده سودآور شیری و آمیختههای گوشتی" بود.
مهندس صانعی در ابتدا به موضوع کاهش حاشیه سودآوری مزارع پرورش گاو شیری اشاره کرد و متذکر شد که تولیدکنندگان و کارشناسان صنعت دامپروری باید همواره در تلاش برای بهکارگیری استراتژیهایی باشند تا حاشیه سودآوری مزارع گاو شیری را با توجه به افزایش هزینهها بهبود بخشیده و ارتقاء دهند.
در ادامه مهندس صانعی با توجه به سابقه طولانی که در صنعت گاو شیری دارند، به یکی از مشکلات این مزارع که عدم استفاده از شاخص انتخاب میباشد، اشاره کرد و بیان نمودند برای دستیابی به پیشرفت ژنتیکی حداکثری باید از بهترین شاخص ژنتیکی - اقتصادی به جای گزینش تکصفتی و سطوح حذف مستقل استفاده نمود . ایشان با بیان این نکته که در گاوشیری بیش از 200 صفت مهم اقتصادی وجود دارد که در اکثر این صفات همبستگی مثبت و منفی وجود دارد، به اهمیت استفاده از شاخص انتخاب مناسب در جهت انتخاب ایدهآلترین اسپرم برای تولید نسل آینده اشاره نمود.
مهندس صانعی ادامه دادند که شاخصهای $LFM، $LNM، $LCM و $ICC بهمنظور رتبهبندی ژنتیکی گاوهای شیری در جهان معرفی شدهاند که در ایران از مناسبترین آنها یعنی شاخص $LFM استفاده میشود و براساس آن امکان رتبهبندی گاوهای ماده و تلیسه دارای پتانسیلهای متفاوت ژنتیکی وجود دارد.
مهندس صانعی بیان نمودند که برای تولید گوسالههای ممتاز و تلیسههای جایگزین دارای پتانسیل ژنتیکی بالا باید ضمن انتخاب اسپرمهای مناسب نیازمند داشتن اطلاعات گاوهای ماده نیز هستیم. در همین راستا ایشان اشاره کردند که باید همواره رکوردها و اطلاعات گاوهای ماده جمعآوری، آنالیز و ارزیابی نمود تا بتوانیم با در دست داشتن میانگین و انحراف معیار هر یک از گروههای سنی ضمن انتخاب مناسبترین اسپرم، با شدت انتخاب بالاتری روند ژنتیکی گله را بهبود ببخشیم.
آخرین بخش از سخنرانی مهندس صانعی به موضوع آمیختهگری نژادهای شیری با استفاده از اسپرم نژادهای گوشتی اختصاص داشت. ایشان بیان کردند باید استراتژیهای اصلاح نژادی متناسب جهت همگن کردن پتانسیل ژنتیکی گروههای مختلف سنی دامهای ماده مورد استفاده قرار گیرد تا مدیریت بهینه پرورش برای این گروهها امکانپذیر باشد، در غیر اینصورت به دلیل عدم یکنواختی ژنتیکی در گروههای همسن، توان مدیریتی کاهش خواهد یافت.
پس از ارزیابی ژنتیکی دامهای ماده و تعیین رتبهبندی ژنتیکی آنها میتوان دامهای کم بازده را حذف و دامهای سودآورتر را برای تولید نسل آینده مورد استفاده قرار داد. مدیر عامل گروه مبارک اندیش با ذکر این نکته که بالاترین سطح ژنتیکی مربوط به گوسالههای زیر 6 ماه و پس از آن 12 تا 6 ماه و سپس 12 ماهه است متذکر شدند باید همواره به این موضوع توجه کرد تا تلیسههای دارای پتانسیل ژنتیکی بالا را با اسپرمهای ماده زا تلقیح نمود و در مورد گاوهای شکم بالا که دارای پتانسیل ژنتیکی پایین تر هستند از اسپرم نژاهای گوشتی استفاده کردند. مهندس صانعی با تشریح این استراتژی ژنتیکی به برخی از مزایای این روش از جمله : ایجاد یکنواختی بهتر در گروههای هم سن، بهبود نرخ گیرایی گله و کاهش حذف گاوهای مشکلدار، کاهش هزینههای اسپرم مصرفی و هورمونهای تولیدمثل، مامایی، درمان ناباروری در کل بهبود سودآوری اشاره نمود. ایشان در پایان برای جمع بندی سخنان خود بیان کرد با استفاده از استراتژی "Beef on Dairy" ضمن افزایش تنوع در محصولات و درآمد حاصل از گوسالههای آمیخته گوشتی از مشارکت گاوهای شیری با ارزش ژنتیکی پایین در تولید نسل آینده جلوگیری میشود که موجب حداکثر نمودن پیشرفت ژنتیکی و به تبع آن حداکثر نمودن سودآوری میشود.
سخنران بعدی این سمینار لودویک ایزارد Ludovic Izard، مسئول بخش فنی و توسعه برنامه انتخاب گاو گوشتی شرکت آریوا زیرمجموعه گروه اوولوشن اینترنشنال فرانسه بود که دارای سابقه حدود 11 سال فعالیت در زمینه تولید و طراحی گاو گوشتی در فرانسه میباشد. موضوع سخنرانی وی استفاده و بهرهوری از ژنتیک گاوهای نژاد گوشتی در گلههای شیری بود. ایزارد با بیان این مطلب که برخی از مزایای استفاده از گاو گوشتی در آمیختهگری گلههای شیری، بهبود ضریب تبدیل، افزایش وزن برای کشتار و افزایش سرعت رشد نسبت به گوسالههای نر نژادهای شیری میباشد، با ارائه جداول نتایج این آمیخته گریها برای کارشناسان و متخصصین حاضر در جلسه به سخنان خود ادامه داد. لودویک به معرفی نژادهای گوشتی ارائه شده توسط گروه اوولوشن پرداخت و با بیان مزیتهای هر یک از این نژادها و نتایج آمیخته گری آنها با نژاد هلشتاین به صبحتهای خود ادامه داد.
• اولین نژاد گوشتی در فرانسه - 1.6 میلیون جمعیت گاو -
• توانایی بالا در رشد
• بهترین ترکیب لاشه در گاوهای نر انتخاب شده - شاروله اکسلنس -
• اولین نژاد برای آمیختهگری در گلههای گاو شیری و یا گاوهای گوشتی مقاوم
• دارای جمعیت550 هزار گاو در فرانسه • توانایی بالا در رشد و تولید لاشه
• بهترین ترکیب لاشه در گاوهای نر انتخاب شده
• مناسب برای تولید گوسالههای آمیختهپرواری با وزن کشتار بالا
• دارای جمعیت 1.4 میلیون گاو در فرانسه
• تولید لاشه مناسب
• مناسب برای تولید گوسالههای آمیختهپرواری با وزن کشتار بالا
• نژاد ویژه تولید شده از اینرا در دهه 60 میلادی
• حاصل تلاقی هفت نژاد مختلف گوشتی توسط مرکز تحقیقات کشاورزی فرانسه
• مخصوص آمیختهگری با نژادهای شیری
لودویک ایزارد با معرفی کلاسهای مختلف کیفیت گوشت در اروپا، اشاره نمود؛ زمانی که اسپرم نر گوشتی برای تولید گوساله آمیخته استفاده میشود، موجب بالا رفتن کیفیت گوشت شده و در کنار آن افزایش وزن نیز حاصل میشود که این به معنی افزایش درآمد است.
متخصص گاو گوشتی گروه اولوشن اینترنشنال برای حاضرین تشریح نمود، هر چند که این کار باعث افزایش درآمد میشود اما تولید گوسالههای آمیخته نسبت به هلشتاین برای شما هیچ افزایش هزینهای - از نظر بهداشتی و مدیریتی) نخواهد داشت.
استفاده از سیستم آمیختهگری از 3 منظر درآمد شما را افزایش میدهد:
1 - افزایش میزان گوشت تولیدی به دلیل بهبود درصد لاشه
2 - افزایش قیمت گوشت به دلیل بهبود کیفیت گوشت تولیدی
3 - بهبود سرعت رشد و ضریب تبدیل و تولید گوسالههای پرواری با وزن کشتار بالاتر در دورههای کوتاهتر
پاتریک مک گراث - - Patrick Mcgrath مدیر توسعه تجاری گروه اوولوشن اینترنشنال، سخنران سوم این سمینار بود که دارای 30سال سابقه در زمینه اصلاح نژاد گاوهای شیری میباشد، ایشان با موضوع معرفی نژاد نرماندی - Normande - و مزایای آمیخته گری این نژاد مطالبی را خدمت حضار ارائه نمودند. موطن اصلی نژاد نرماندی منطقه نرماندی فرانسه میباشد. این نژاد در پنجاه سال اخیر جهت پرورش نژاد خالص و یا توسعه برنامههای آمیختهگری به صورت دام زنده، اسپرم و جنین به اقصی نقاط مختلف جهان صادر شده است. از مهمترین خصوصیات این نژاد چربی و پروتئین بالای شیر میباشد؛ میزان پروتئین شیر آن 73/3 و چربی آن 26/4 است، یکی از دلایلی که سبب شده است در کشور فرانسه حدود 1000 نوع پنیر مختلف تولید و عرضه شود، وجود نژاد نرماندی میباشد.
بالاترین درصد چربی و پروتئین تولیدی در بین سایر نژادهای شیری بزرگ جثه متعلق به نژاد نرماندی میباشد. خصوصیت ظاهری این نژاد شامل پوشش زمینهای رنگ سفید با لکههای طلایی و سیاه است.
همچنین، این نژاد دارای لکههای سیاه دور چشم میباشد که وجود این لکهها از آسیبهای نور شدید آفتاب به چشم این نژاد جلوگیری میکند . از خصوصیات دیگر این نژاد گوشت باکیفیت بالا، درصد لاشه بالا و گوشتی با رگههای چربی - Marbled meat - است.
این مدیر گروه اوولوشن اینترنشنال فرانسه تصریح کرد: شیر نرماندی نه تنها درصد پروتئین بالاتری دارد بلکه بیش از 85 درصد از گاوهای نرماندی ژنوتیپ کاپاکازئین BB دارند. سلامت شیر نرماندی برای استفاده افراد حساس به شیر کم نظیر است. زیرا 75 درصد از جمعیت این نژاد دارای ژنوتیپ بتاکازئین A2 A2 میباشند. همچنین در شیر نژاد نرماندی در مقایسه با نژادهای هلشتاین و مونبیلیارد به ترتیب 8 و 6 درصد مقدار کلسیم بیشتری موجود میباشد. علاوه بر این، چربی شیر نژاد نرماندی و کرههای تولیدی از شیر این نژاد کیفیت قابل توجهی داشته و در مقایسه با چربی شیر هلشتاین 45 درصد تجزیه پذیری کمتری دارد. مک گراث ادامه داد: کیفیت گوشت نژاد نرماندی در مقایسه با سایر نژادهای گاوشیری ممتازترین بوده و نرماندی تنها نژاد گاوشیری است کیفیت مرمرین داشته و بهعنوان گوشت مرغوب امتیاز پریمیوم "Premium" را دریافت مینماید.
پاتریک همچنین خاطرنشان کرد نتایج مطالعاتی که در سال 2012 در دانشگاه ایالتی مینه سوتا آمریکا جهت مقایسه عملکرد صفات تولیدی، تولیدمثلی و ماندگاری گاوهای آمیخته F1 نرماندی x هلشتاین و گاوهای خالص هلشتاین انجام شده است نشان داده شده است که درصد سخت زایی و مرده زایی در تلیسههای آمیخته F1 در مقایسه با تلیسههای خالص هلشتاین به طور قابل توجهی بهبود یافته است و به ترتیب از 17.7 درصد به 11.6 و از 14 درصد به 9.9 درصد کاهش یافته است. همچنین با بهبود 21 روز در تعداد روزهای باز، عملکرد تولیدمثلی گاوهای آمیخته F1 نرماندی x هلشتاین در مقایسه با گاوهای خالص هلشتاین نیز افزایش یافته است.
آلبرت آنتوآین - Albert Antoine - مدیر گروه آردس، با سابقه 50 ساله در زمینه تولید محصولات شناسایی و ردیابی حیوانات و محصولات آنها سخنران بعدی این سمینار تخصصی بود. وی صادرات محصولات شرکت اردس را به بیش از 80 کشور عنوان کرد و گفت: ما در کنار فعالیتهایمان با 2 شرکت عمده در زمینه سیستم ردیابی حیوانات کار میکنیم.
مدیر گروه آردس ادامه داد : بانکهای اطلاعاتی متعددی وجود دارد اما عملا حیوانات ثبت شده زیادی وجود ندارند. در نژادی مثل هلشتاین سیستم شناسایی وجود داشته ولی در حیوانات سبک، کار زیادی نشده است. یکی از مشکلات این است که هر سازمان یک بانک اطلاعاتی دارد اما این اطلاعات در اختیار خود سازمان است و استفادهای برای دامدار ندارد. جمعآوری اطلاعات هدف نیست بلکه دادهها باید ارزیابی شده و از آن استفاده شود.
وی اظهار داشت : بهداشت شیر و گوشت و بیماری تب برفکی، تب مالت و بروسلولز و دیگر بیماریهای مشترک دام وانسان نکات مهم صنعت است که باید قابل ردیابی باشد . مسائلی با کشورهای همسایه داریم که اگر نتوان انتقال و جابه جایی حیوان ردیابی شود کنترل بیماریها سخت خواهد بود، امکان ردیابی حیوانات سرقت شده گله دچار مشکل میشود . در صنعت گاوشیری بحث DHI قطعا نیاز به ساختار اطلاعاتی دارد باید کنترل و ردیابی در مزارع و کشتارگاه صورت بگیرد تا امنیت زیستی، کیفیت و کمیت محصول بهبود یابد. رهگیری حیوانات در مکانهایی که آنها نگهداری، پرورش و جابهجا میشوند باید در سیستم شناسایی وجود داشته باشد. در حال حاضر یکی از چالشهای صادرات محصولات دام، طیور و آبزیان عدم قابلیت رهگیری از مزرعه تا مصرفکننده در برخی از کشورها نظیر ایران میباشد که با استفاده از سیستمهای شناسایی میتوان این مشکل را حل نمود.
آنتوآین با طرح این سوال که چگونه بتوانیم از سیستم موجود بهترین نتیجه را بگیریم ادامه داد: ما باید دادههای سازمانهای مختلف را در یک بانک اطلاعاتی منسجم داشته باشیم. دادهها سرمایه ملی متعلق به هر کشور است. نکته منفی جدال بین مناطق جغرافیایی مختلف این است که هرکسی نباید به اطلاعات دسترسی داشته باشد. باید همه دادهها به یک سازمان مشخص ارسال شود و مسئولیت کنترل دادهها توسط کمیتهای مورد بررسی قرار گیرند. شماره گوش استاندارد بینالمللی، مثل شماره ملی است که امکان تکرار آن وجود ندارد . اگر سیستم ردیابی داشته باشیم برای قرنطینه هم میتوانیم اقدام کنیم.
مدیر شرکت گروه آردس به چالش پیشرو اشاره کرد و گفت: یکی از چالشهای بزرگ این است که ما باید 95% حیوانات را از زمان تولد تا مرگ بشناسیم.
وی به بحث پیشگیری بیماری پرداخت و تصریح کرد : کنترل سیستم یعنی بدون نظارت دامپزشک نه حیوان وارد و نه خارج شود . این سیستم علاوه بر فرانسه و بسیاری از کشورهای اروپایی، در برخی از کشورهای در حال توسعه نظیر قرقیزستان نیز راهاندازی شده است. راهاندازی آن در ایران راحت است. البته یک استراتژی باید در نظر گرفت تا اهداف، وظایف و مسئولیتها مشخص شود و بعد از مشخص شدن سازمانها و ابزارهای لازم برنامه جدول زمان کلی باید ترسیم شود. سودی که میتوان داشته باشد بهبود عملکرد، افزایش سودآوری و بهبود مدیریت صنعت دام، طیور و آبزیان و سلامت جامعه مصرفکننده محصولات خواهند بود. مدیر گروه آردس خاطرنشان کرد : شروع راهاندازی این سیستم از یک منطقه یا استان شروع کرد و با اجرای آن بهصورت پایلوت پس از رفع مشکلات سیستمی، آن را در سطح ملی توسعه داد.
ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۱۲ و ۲۱۳ - سال ۱۳۹۶
کارشناسان ما در مورد مشکلات تولید محصولات، که نمیتوانید برای آن جوابی پیدا کنید؛ میتوانند به شما کمک کنند
info@iranAgriMagazine.com