پرورش الاغ شیری، كارآفرینی و ثروت
پرورش صنعتی الاغ
مهندس محمدرضا منصوریان
اگرچه الاغ در بیشتر فرهنگها، نمادی از حماقت است و از آن، در ظاهر، به نیكی یاد نمیشود اما در عمل علاوه بر خدمات باربری، امروزه به خواص ممتاز دیگری از شیر و گوشت تا روان درمانی این حیوان پی بردهاند. در زندگی نیاكان ما نیز الاغ جایگاه ویژهای داشت به طوری كه علاوه بر ضرب المثلهای مختلفی كه با تكیه بر نام این حیوان ساخته شده و نشان از حضور و تاثیر آن در زندگی روزمره آدمها داشتهاست.
در طب سنتی ایران نیز نقش قابلتوجهی را -پیش از به فكر افتادن اروپاییان- ایفا میكرده به نحوی كه از دود كردن سرگین الاغ ماده -عنبر نسارا- برای درمان عفونتها استفاده میشد كه هنوز نیز برخی با این روش، با سینوزیت و سرماخوردگی مبارزه میكنند!
تجویز شیر الاغ برای كودكانی كه مادرانشان شیر ندارند و نسبت به مصرف شیر گاو و گوسفند نیز حساسیت داشتند از دیگر موارد قابلتوجه آورده شده در طب سنتی است. اما از آنجاییكه پرورش و اهلی كردن هر حیوانی نیاز به زمان و رفتارشناسی آن دارد بر همین اساس به سراغ یكی از متخصصان امر كه در این زمینه نیز تالیفات ارزشمند و كاربردی را داشتند، رفتیم كه در ادامه از نظر میگذرد.
معاون تولیدات دامی حامی پرورش الاغ
ا هدف كارآفرینی و درآمدزایی
مهندس محمدصادق لطفیپور، كارشناسارشد علومدامی از ایتالیا و عضو هیاتعلمی موسسه تحقیقات علوم دامی كشور، با اشاره به كتاب "پرورش الاغ برای تولید شیر" كه اخیرا به قلم وی منتشر شده به نشریه گفت: رئیس پیشین موسسه تحقیقات علوم دامی كشور، دكتر مرتضی رضایی، بر مطالب این كتاب كاملاً اشراف دارند و در واقع این كتاب قبل از انتشار از نظرشان گذشت. لازم است به اطلاع برسانم این كتاب بهعنوان اثری نوین با امكانات و حمایتهای مسئولین موسسه تحقیقات علوم دامی كشور آماده شد. وی ادامه داد: این كتاب كاربردی، توضیحات مبسوط و لازم را برای افرادی كه قصد پرورش الاغ شیری را دارند، داده است.
ابلاغ دستورالعمل واحدهای پرورش الاغ شیری
این عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم دامی با تایید این موضوع كه دستورالعمل واحدهای پرورش الاغ شیری به همه استانها ابلاغ شده، افزود: با توجه به نظرات متفاوت در رابطه با مصرف شیر الاغ - به ویژه اینكه شیر و گوشت الاغ مكروه است - بر اساس استفتائات آیتالله صافیگلپایگانی، آیتالله مكارمشیرازی و آیتالله نوریهمدانی مصرف شیر الاغ برای بهرهبرداری از خواص آن و در صورت تجویز پزشك بدون اشكال است.
لطفیپور با اشاره به اینكه شیر الاغ در طب سنتی ایران جایگاه خاصی دارد، اظهار داشت: شیر الاغ شباهت بسیار بالایی به شیر انسان دارد به همین جهت به صورت وسیع در كشورهای اروپایی بهعنوان جایگزین شیر انسان مورد استفاده قرار میگیرد.
برخی از نوزادان به پروتئینی بهنام«بتا لاكتوگلبولین»-Beta-Lactoglobulin- كه در شیرخشكهای حاصل از شیر گوسفند و گاو وجود دارد دچار حساسیت میشوند. این پروتئین در شیر انسان وجود ندارد و در شیر تكسمیان مانند الاغ نیز بسیار كم است. و به همین دلیل بهترین جایگزین میتواند برای كودكان مبتلا به آلرژی، شیر الاغ باشد.
اروپا خواهان شیر الاغ
وی با اذعان به فعالیتهای صورت گرفته در خصوص پرورش الاغ در كشورهای اروپایی گفت: كشور ایتالیا در حالحاضر نزدیك به 800 واحد تولید شیر الاغ دارد چراكه این شیر در كشورهای اروپایی بسیار مورد استقبال مردم است و علاوهبر مصرف خوراكی به واسطه عقب انداختن پیری دارای مصارف بهداشتی -به صورت تولید صابون و كرمصورت برای بانوان- نیز میباشد و شاید بر همین اساس نیز كشور تركیه اهتمام زیادی به پرورش این حیوان به كار بسته است و صادرات خوبی نیز در این زمینه به كشورهای اروپایی دارد.
این كارشناس ارشد علوم دامی با برشمردن خواص دیگر شیر الاغ بیان داشت: این شیر برای بیمارانی كه از زخم معده و سیاه سرفه رنج میكشند نیز مناسب است.
لطفیپور قیمت هر لیتر شیر الاغ را 30 تا 45 هزار تومان برای تولیدكننده عنوان كرد و افزود: صنعتی نبودن برخی از واحدهای تولیدی و همچنین كم تعداد بودن مراكز استاندارد از دلایل اصلی بالا بودن قیمت محسوب میشود اما باید توجه داشت كه در الاغهای معمولی و اصلاحنژاد نشده حداكثر 2 لیتر شیر در روز میتوان از این حیوان گرفت ولی الاغ میتواند در هر دوشش، بین 300 - 750 سی سی شیر عرضه كند.
وی در خصوص نحوه اخذ مجوز پرورش الاغ شیری گفت: افرادی كه بهدنبال مجوز هستند باید بدانند كه تعداد قابلقبول از سوی سازمان نظام مهندسی برای پرورش، حداقل 50 راس الاغ ماده در زمینی به وسعت نزدیك به یك هكتار است.
این عضو هیاتعلمی موسسه تحقیقات علوم دامی با تاكید بر انجام تحقیقات درباره پرورش نژادهای برتر الاغ شیری در كشور اظهار داشت: زمینههای تحقیقاتی در رابطه با شناخت الاغ شیری، گونههای موجود در كشور و پیدا كردن جایگزینی برای شیر الاغ وجود دارد و میتوان به الاغی دست یافت كه در دوشش شیر بیشتری تولید كند.
لطفیپور به تفاوت قیمتی بین الاغ و گاو اشاره كرد و ادامه داد: در فصل پاییز میتوان یك الاغ ماده را با 500 هزار تومان خریداری كرد اما این قیمت برای یك گاو شاید به 10 برابر بیشتر نیز برسد؛ علاوه بر این گاو نهایت تا 5 شكم میتواند تولید نسل كند اما الاغ تا 20 شكم امكان زایش دارد.
وی با توضیح درخصوص خوراك و دوره زایش الاغ، افزود: خوراك اصلی این حیوان كاه است. الاغ در 18 ماهگی به بلوغ جنسی میرسد و معمولا سالی یك كره به دنیا میآورد و دوران شیردهی الاغ ماده 4 - 6 ماه است كه در ماه اول شیردهی به طور میانگین روزانه 5/2 درصد وزن بدنش شیر میدهد كه این میزان در ماه دوم به 5/3 و در ماه چهارم و پنجم به 2 درصد میرسد. این كارشناسارشد علوم دامی، الاغها را به سه دسته معمولی، باركش و مینیاتوری تقسیمبندی كرد و اذعان داشت: بزرگترین نژاد این حیوان، الاغ نژاد ماموت امریكایی – تا 174 سانتیمتر قد – و كوچكترین آن نژاد مینیاتوری است كه بسیار باهوش است.
حكم مصرف گوشت الاغ
وی درباره پرورش الاغ بهمنظور تولید گوشت گفت: با توجه به استفتائات علمایعظام، مصرف گوشت این حیوان اگر با اطلاعرسانی قبلی باشد كراهت دارد ولی معصیت محسوب نمیشود. لذا با توجه به بالا بودن قیمت گوشت گوسفند و گاو و همچنین لزوم تامین پروتئین در سبد غذایی افراد كمدرآمد، شاید بتوان بخشی از این نیاز جامعه را از طریق مصرف گوشت الاغ تامین نمود؛ البته در غیر این صورت نیز گوشت الاغ برای مصارف غیرخوراكی -صنعتی– میتواند مورد استفاده قرار گیرد.
لطفیپور با برشمردن خصوصیات عمومی جایگاه نگهداری الاغ اظهار داشت: خشك بودن، برخورداری از هوای پاك و كافی، وسعت فضا - فراهم بودن امكان تغذیه به بهترین وجه، قابلیت كنترل روشنایی و آسایش و امنیت حیوان از جهات مختلف از شروط اصلی پرورش این حیوان مفید است.
نشریه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۲۱ - سال ۱۳۹۷
tans.By عبادی در تاریخ 1398/10/4
مطالبتون عالیه
کارشناسان ما در مورد مشکلات تولید محصولات، که نمیتوانید برای آن جوابی پیدا کنید؛ میتوانند به شما کمک کنند
info@iranAgriMagazine.com