پیشرفت‭ ‬ادامه‭ ‬دارد‭...‬
لزوم‭ ‬مصرف اسیدهای‭ ‬چرب در‭ ‬جیره‭ ‬غذایی دام‭ ‬و‭ ‬طیور

مهندس محمدرضا منصوریان

شركت‭ ‬تعاونی‭ ‬دانش‌بنیان‭ ‬‮«‬كیمیا‭ ‬دانش‭ ‬الوند‮»‬‭ ‬كه‭ ‬متشكل‭ ‬از‭ ‬اساتید‭ ‬و‭ ‬دانش‭ ‬آموختگان‭ ‬جوان‭ ‬مراكز‭ ‬معتبر‭ ‬علمی‭ ‬كشور‭ ‬هستند‭ ‬از‭ ‬سال‭ ‬1390‭ ‬موفق‭ ‬به‭ ‬تولید‭ ‬و‭ ‬معرفی‭ ‬نسل‭ ‬جدیدی‭ ‬از‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬محافظت‭ ‬شده‭ ‬با‭ ‬كیفیت‭ ‬برتر‭ ‬با‭ ‬نام‭ ‬تجاری‭ ‬‮«‬پرشیا‭ ‬فَت‮»‬‭ ‬شد‭. ‬در‭ ‬حال‌حاضر‭ ‬بخشی‭ ‬از‭ ‬نیاز‭ ‬صنعت‭ ‬دام‭ ‬و‭ ‬طیور‭ ‬كشور‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬محصول‭ ‬از‭ ‬كشور‭ ‬مالزی‭ ‬وارد‭ ‬می‌شود‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬راستای‭ ‬اقتصاد‭ ‬مقاومتی‭ ‬و‭ ‬حمایت‭ ‬از‭ ‬شركت‌های‭ ‬دانش‌بنیان‭ ‬می‌توان‭ ‬این‭ ‬نیاز‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬شركت‌های‭ ‬فعال‭ ‬در‭ ‬تولید‭ ‬مجموعه‭ ‬متنوعی‭ ‬از‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬برای‭ ‬مصرف‭ ‬در‭ ‬تغذیه‭ ‬دام،‭ ‬طیور‭ ‬و‭ ‬آبزیان‭ ‬تأمین‭ ‬كرد‭.‬
به‭ ‬دلیل‭ ‬اهمیت‭ ‬مصرف‭ ‬اسیدهای‭ ‬چرب‭ ‬در‭ ‬جیره‭ ‬غذایی‭ ‬دام‭ ‬و‭ ‬طیور،‭ ‬سمینار‭ ‬علمی‭ ‬آموزشی‭ ‬با‭ ‬عنوان‭ ‬"اولین‭ ‬سمینار‭ ‬هم‌اندیشی‭ ‬نمایندگان‭ ‬استانی‭ ‬محصولات‭ ‬پرشیافت"‭ ‬در‭ ‬27‭ ‬دی‭ ‬1397‭ ‬در‭ ‬پردیس‭ ‬كشاورزی‭ ‬و‭ ‬منابع‭ ‬طبیعی‭ ‬دانشگاه‭ ‬تهران‭ ‬برگزار‭ ‬شد‭ ‬كه‭ ‬گزیده‭ ‬آن‭ ‬از‭ ‬نظر‭ ‬می‌گذرد‭.‬
اطلاعات‭ ‬تكمیلی‭ ‬در‭ ‬سایت‭ ‬www.persiafat.ir‭ ‬موجود‭ ‬است‭.‬
دستاوردهای‭ ‬10‭ ‬ساله‭ ‬پژوهش
روی‭ ‬محصولات‭ ‬پودرچربی‭ ‬پرشیافَت‭ ‬
دكتر‭ ‬حامد‭ ‬خلیل‌وندی،‭ ‬استادیار‭ ‬گروه‭ ‬علوم‭ ‬دامی‭ ‬دانشگاه‭ ‬ارومیه‭ ‬و‭ ‬عضو‭ ‬هیات‌مدیره‭ ‬شركت‭ ‬تعاونی‭ ‬دانش‌بنیان‭ ‬كیمیا‭ ‬دانش‌الوند‭:‬
نیاز‭ ‬به‭ ‬انرژی‭ ‬در‭ ‬بین‭ ‬منابع‭ ‬مورد‭ ‬استفاده‭ ‬برای‭ ‬تامین‭ ‬نیازهای‭ ‬گاوهای‭ ‬شیری‭ ‬مورد‭ ‬توجه‭ ‬بیشتری‭ ‬است‭. ‬به‌خصوص‭ ‬در‭ ‬دوران‭ ‬پیرامون‭ ‬زایش‭ ‬این‭ ‬چالش‭ ‬نمود‭ ‬بیشتری‭ ‬پیدا‭ ‬می‌كند‭ ‬به‌طوری‭ ‬كه‭ ‬نیاز‭ ‬به‭ ‬اسیدهای‭ ‬چرب‭ ‬نزدیك‭ ‬به‭ ‬5/4‭ ‬برابر‭ ‬و‭ ‬نیاز‭ ‬به‭ ‬گلوكز‭ ‬و‭ ‬انرژی‭ ‬حدود‭ ‬3‭ ‬برابر‭ ‬وضعیت‭ ‬قبل‭ ‬افزایش‭ ‬می‌یابد‭ ‬كه‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬به‭ ‬دوره‭ ‬تعادل‭ ‬منفی‭ ‬انرژی‭ ‬تعبیر‭ ‬می‌شود‭.‬
همه‭ ‬تلاش‌ها‭ ‬باید‭ ‬معطوف‭ ‬به‭ ‬افزایش‭ ‬مقدار‭ ‬انرژی‭ ‬دریافتی‭ ‬باشد‭ ‬كه‭ ‬این‭ ‬مهم‭ ‬به‌واسطه‭ ‬بهبود‭ ‬وضعیت‭ ‬مدیریتی‭ ‬تحقق‭ ‬می‌یابد‭. ‬باید‭ ‬باور‭ ‬داشته‭ ‬باشیم‭ ‬كه‭ ‬افزایش‭ ‬سطح‭ ‬مصرف‭ ‬خوراك‭ ‬دام‭ ‬و‭ ‬بهبود‭ ‬انرژی‭ ‬دریافتی‭ ‬حتی‭ ‬در‭ ‬دوران‭ ‬پیش‭ ‬از‭ ‬زایش‭ ‬عملكرد‭ ‬سیستم‌های‭ ‬مختلف‭ ‬را‭ ‬تقویت‭ ‬می‌كند‭.‬
البته‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬نكته‭ ‬الزامیست‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬افزایش‭ ‬غلظت‭ ‬انرژی‭ ‬محدودیت‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭ ‬چرا‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬صورت‭ ‬افزایش‭ ‬غلات‭ ‬و‭ ‬كنسانتره‌ها‭ ‬در‭ ‬جیره‭ ‬غذایی‭ ‬دام،‭ ‬با‭ ‬افت‭ ‬pH‭ ‬شكمبه‭ ‬و‭ ‬تاثیرات‭ ‬منفی‭ ‬آن‭ ‬در‭ ‬هضم‭ ‬و‭ ‬تولید‭ ‬مواجه‭ ‬خواهیم‭ ‬شد‭. ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬اسیدهای‭ ‬چرب‭ ‬راهكار‭ ‬دیگری‭ ‬به‌منظور‭ ‬افزایش‭ ‬غلظت‭ ‬انرژی‭ ‬و‭ ‬تامین‭ ‬امگا3ها‭ ‬و‭ ‬امگا6ها‭ ‬به‭ ‬حساب‭ ‬می‌آید‭ ‬اما‭ ‬باید‭ ‬به‭ ‬تامین‭ ‬آن‌ها‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬منابع‭ ‬خاصی‭ ‬در‭ ‬جیره‭ ‬دقت‭ ‬شود‭ ‬و‭ ‬بر‭ ‬همین‭ ‬اساس‭ ‬باید‭ ‬محاسباتی‭ ‬انجام‭ ‬شود‭ ‬تا‭ ‬میزان‭ ‬اسید‭ ‬چرب‭ ‬تامین‭ ‬شده‭ ‬در‭ ‬جیره‭ ‬به‌دست‭ ‬آید‭.‬
با‭ ‬میانگین‭ ‬تولید‭ ‬حدود‭ ‬40‭ ‬كیلو‭ ‬و‭ ‬چربی‭ ‬معادل‭ ‬4 / 3،‭ ‬میزان‭ ‬اسیدهای‭ ‬چرب‭ ‬ضروری‭ ‬شیر‭ ‬نزدیك‭ ‬به‭ ‬2‭-‬8‭ ‬درصد‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬برای‭ ‬تامین‭ ‬همین‭ ‬میزان‭ ‬اسیدهای‭ ‬چرب‭ ‬موجود‭ ‬در‭ ‬شیر،‭ ‬گاو‭ ‬روزانه‭ ‬حدود‭ ‬60‭ ‬گرم‭ ‬اسید‭ ‬چرب‭ ‬ضروری‭ ‬نیاز‭ ‬دارد‭ ‬و‭ ‬اگر‭ ‬مصرف‭ ‬اسیدهای‭ ‬چرب‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬نیاز‭ ‬صورت‭ ‬گیرد‭ ‬حداكثر‭ ‬25درصد‭ ‬آن‌ها‭ ‬برای‭ ‬جذب‭ ‬به‭ ‬روده‭ ‬می‌رسند‭.‬
تحقیقات‭ ‬انجام‭ ‬شده‭ ‬موید‭ ‬این‭ ‬نكته‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬اسیدهای‭ ‬چرب‭ ‬غیراشباع‭ ‬اگر‭ ‬به‌صورت‭ ‬محافظت‭ ‬شده‭ ‬نباشد‭ ‬تاثیرات‭ ‬منفی‭ ‬بر‭ ‬قابلیت‭ ‬هضم‭ ‬اجزای‭ ‬مختلف‭ ‬جیره‭ ‬غذایی‭ ‬بر‭ ‬میكروارگانیسم‌های‭ ‬مهم‭ ‬برای‭ ‬هضم‭ ‬الیاف‭ ‬متابولیسم‭ ‬میكروبی‭ ‬در‭ ‬شكمبه‭ ‬می‌گذارند‭. ‬لذا‭ ‬اگر‭ ‬می‌خواهیم‭ ‬از‭ ‬اسیدهای‭ ‬چرب‭ ‬ضروری‭ ‬استفاده‭ ‬كنیم‭ ‬باید‭ ‬به‌صورت‭ ‬محافظت‭ ‬شده‭ ‬مصرف‭ ‬شوند‭ ‬كه‭ ‬پودر‭ ‬چربی‌های‭ ‬كلسیمی‭ ‬شده‭ ‬پرشیافت‭ ‬منابع‭ ‬مناسبی‭ ‬برای‭ ‬این‭ ‬نیاز‭ ‬است‭.‬
تحقیقات‭ ‬نشان‭ ‬داد‭ ‬اگر‭ ‬بتوانیم‭ ‬با‭ ‬روش‌های‭ ‬مناسبی‭ ‬اسیدهای‭ ‬چرب‭ ‬را‭ ‬محافظت‭ ‬شده‭ ‬كنیم،‭ ‬می‌توانیم‭ ‬درصد‭ ‬بیوهیدروژنیزاسیون‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬مقدار‭ ‬قابل‭ ‬توجهی‭ ‬كاهش‭ ‬دهیم‭. ‬یكی‭ ‬از‭ ‬تحقیقات‭ ‬كه‭ ‬اخیرا‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬زمینه‭ ‬انجام‭ ‬شده‭ ‬روی‭ ‬پرشیالین‭ ‬است‭.‬
در‭ ‬این‭ ‬تحقیق‭ ‬مشخص‭ ‬شد‭ ‬میزان‭ ‬بیوهیدروژنیزاسیون‭ ‬نمك‭ ‬كلسیمی‭ ‬پرشیالین‭ ‬نسبت‭ ‬به‭ ‬روغن‭ ‬در‭ ‬ساعات‭ ‬مختلف‭ ‬نزدیك‭ ‬به‭ ‬60درصد‭ ‬كمتر‭ ‬است؛‭ ‬پس‭ ‬نمك‭ ‬كلسیمی‭ ‬پرشیالین‭ ‬علاوه‌بر‭ ‬محافظت‭ ‬قابل‭ ‬قبول،‭ ‬آزادسازی‭ ‬خوبی‭ ‬نیز‭ ‬در‭ ‬دستگاه‭ ‬گوارش‭ ‬دارد‭ ‬چرا‭ ‬كه‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬93درصد‭ ‬روغن‭ ‬موجود‭ ‬در‭ ‬تركیبات‭ ‬این‭ ‬نمك‌های‭ ‬كلسیمی‭ ‬در‭ ‬كل‭ ‬دستگاه‭ ‬گوارش‭ ‬آزاد‭ ‬می‌شود‭.‬
در‭ ‬طرح‭ ‬دیگری‭ ‬میزان‭ ‬حفاظت‭ ‬محصولات‭ ‬پرشیافت‭ ‬از‭ ‬اسیدهای‭ ‬چرب‭ ‬با‭ ‬محصولات‭ ‬معتبر‭ ‬موجود‭ ‬در‭ ‬بازار‭ ‬مورد‭ ‬مقایسه‭ ‬قرار‭ ‬گرفت‭ ‬و‭ ‬مشخص‭ ‬شد‭ ‬در‭ ‬عمده‭ ‬شاخصه‌ها‭ ‬همپا‭ ‬یا‭ ‬حتی‭ ‬بهتر‭ ‬از‭ ‬محصولات‭ ‬معتبر‭ ‬حركت‭ ‬می‌كنیم‭.‬
شاید‭ ‬برای‭ ‬دوستان‭ ‬سوال‭ ‬باشد‭ ‬كه‭ ‬چرا‭ ‬پرشیافت‭ ‬پودر‭ ‬ریز‭ ‬نیست‭ ‬و‭ ‬به‌صورت‭ ‬دانه‌بندی‭ ‬عرضه‭ ‬می‌شود؛‭ ‬باید‭ ‬توجه‭ ‬داشت‭ ‬كه‭ ‬هرچند‭ ‬حفظ‭ ‬این‭ ‬ساختار‭ ‬برای‭ ‬ما‭ ‬مشكل‭ ‬است‭ ‬اما‭ ‬نتیجه‭ ‬تحقیقات‭ ‬تیم‭ ‬ما‭ ‬و‭ ‬نیز‭ ‬سایر‭ ‬محققان‭ ‬جهان‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭ ‬كه‭ ‬اندازه‭ ‬ذرات‭ ‬اهمیت‭ ‬زیادی‭ ‬در‭ ‬محافظت‭ ‬شكمبه‌ای‭ ‬پودر‭ ‬چربی‌های‭ ‬كلسیمی‭ ‬دارد‭. ‬
جایگاه‭ ‬مهم‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬در‭ ‬تغذیه‭ ‬طیور
دكتر‭ ‬حسین‭ ‬مروج،‭ ‬استاد‭ ‬گروه‭ ‬علوم‭ ‬دامی‭ ‬پردیس‭ ‬كشاورزی‭ ‬و‭ ‬منابع‭ ‬طبیعی‭ ‬دانشگاه‭ ‬تهران‭ ‬و‭ ‬عضو‭ ‬هیات‭ ‬مدیره‭ ‬شركت‭ ‬تعاونی‭ ‬دانش‌بنیان‭ ‬كیمیا‭ ‬دانش‭ ‬الوند‭:‬
منابع‭ ‬روغن‭ ‬مورد‭ ‬استفاده‭ ‬در‭ ‬خوراك‭ ‬طیور‭ ‬متنوع‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬صرفا‭ ‬مقدار‭ ‬این‭ ‬منابع‭ ‬روغنی‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬اختیار‭ ‬طیور‭ ‬قرار‭ ‬می‌گیرد‭ ‬مهم‭ ‬نیست‭ ‬و‭ ‬لازم‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬مقدار‭ ‬انرژی‭ ‬قابل‭ ‬سوخت‌وساز‭ ‬آن‌ها‭ ‬اندازه‌گیری‭ ‬شود‭. ‬بر‭ ‬همین‭ ‬اساس‭ ‬در‭ ‬دانشگاه‭ ‬تهران‭ ‬شرایطی‭ ‬مهیا‭ ‬كردیم‭ ‬تا‭ ‬انرژی‭ ‬قابل‭ ‬سوخت‌وساز‭ ‬اقلام‭ ‬مختلف‭ ‬خوراك‭ ‬طیور‭ ‬ازجمله‭ ‬منابع‭ ‬مختلف‭ ‬چربی‭ ‬در‭ ‬خوراك‭ ‬طیور‭ ‬اندازه‌گیری‭ ‬شود‭.‬
انرژی‭ ‬قابل‭ ‬سوخت‭ ‬و‭ ‬ساز‭ ‬منابع‭ ‬مختلف‭ ‬چربی‭ ‬موجود‭ ‬در‭ ‬بازار‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬سنین‭ ‬مختلف‭ ‬جوجه‌های‭ ‬گوشتی‭ ‬دوره‭ ‬آغازین،‭ ‬رشد‭ ‬و‭ ‬پایانی‭ ‬به‌دست‭ ‬آوردیم‭ ‬تا‭ ‬با‭ ‬اطمینان‭ ‬خاطر‭ ‬بتوان‭ ‬جیره‭ ‬را‭ ‬متعادل‭ ‬كرد‭.‬
میزان‭ ‬انرژی‭ ‬قابل‭ ‬سوخت‌وساز‭ ‬منابع‭ ‬مختلف‭ ‬چربی‭ ‬ازجمله؛‭ ‬روغن‌های‭ ‬خام‭ ‬سویا‭ ‬مصرف‭ ‬انسانی،‭ ‬اسید‭ ‬چرب،‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬پرشیافت‭ ‬و‭ ‬پودر‭ ‬چربی‌های‭ ‬دیگر‭ ‬موجود‭ ‬در‭ ‬بازار‭ ‬برای‭ ‬مرغ‭ ‬گوشتی‭ ‬در‭ ‬سنین‭ ‬مختلف‭ ‬مورد‭ ‬مقایسه‭ ‬قرار‭ ‬گرفت‭ ‬و‭ ‬براساس‭ ‬آن‭ ‬در‭ ‬دوره‭ ‬آغازین‭ ‬پرورش‭ ‬جوجه‌های‭ ‬گوشتی‭ ‬روغن‭ ‬مصرفی‭ ‬انسانی‭ ‬نزدیك‭ ‬به‭ ‬8‭ ‬هزار‭ ‬كیلو‭ ‬كالری‭ ‬بر‭ ‬كیلوگرم‭ ‬و‭ ‬همچنین،‭ ‬میزان‭ ‬انرژی‭ ‬متابولیسمی‭ ‬روغن‭ ‬خام‭ ‬سویا‭ ‬7800،‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬پرشیافت‭ ‬7590‭ ‬و‭ ‬اسید‭ ‬چرب‭ ‬6600‭ ‬كیلوكالری‭ ‬اندازه‌گیری‭ ‬شد‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬جیره‌نویسی‭ ‬باید‭ ‬لحاظ‭ ‬شود‭.‬
اما‭ ‬نتیجه‭ ‬این‭ ‬آزمایش‭ ‬در‭ ‬دوران‭ ‬10‭-‬24‭ ‬روزگی‭ -‬دوران‭ ‬رشد‭- ‬برای‭ ‬روغن‭ ‬مصرف‭ ‬انسانی‭ ‬8700،‭ ‬روغن‭ ‬خام‭ ‬سویا‭ ‬8280،‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬پرشیافت‭ ‬7900‭ ‬و‭ ‬اسید‭ ‬چرب‭ ‬7300‭ ‬كیلو‭ ‬كالری‭ ‬بود‭ ‬كه‭ ‬توان‭ ‬پرنده‭ ‬در‭ ‬استخراج‭ ‬انرژی‭ ‬منابع‭ ‬مختلف‭ ‬چربی‭ ‬در‭ ‬دوره‭ ‬رشد‭ ‬را‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭.‬
در‭ ‬دوران‭ ‬پایانی‭ ‬كه‭ ‬حدود‭ ‬70‭ ‬درصد‭ ‬كل‭ ‬خوراك‭ ‬طیور‭ ‬را‭ ‬شامل‭ ‬می‌شود‭ ‬روغن‭ ‬مصرف‭ ‬انسانی‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬9‭ ‬هزار،‭ ‬روغن‭ ‬خام‭ ‬سویا‭ ‬8800،‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬پرشیافت‭ ‬8200‭ ‬و‭ ‬اسیدچرب‭ ‬7600‭ ‬كیلو‭ ‬كالری‭ ‬انرژی‭ ‬قابل‭ ‬سوخت‭ ‬و‭ ‬ساز‭ ‬دارد‭.‬
درباره‭ ‬مرغ‭ ‬مادر‭ ‬در‭ ‬سنین‭ ‬بالا‭ ‬به‌منظور‭ ‬رصد‭ ‬سلامت‭ ‬جوجه‌های‭ ‬گوشتی‭ ‬تا‭ ‬سن‭ ‬ده‭ ‬روزگی‭ ‬نیز‭ ‬تحقیقات‭ ‬انجام‭ ‬شد‭ ‬چرا‭ ‬كه‭ ‬این‭ ‬منابع‭ ‬در‭ ‬زرده‭ ‬تخم‌مرغ‭ ‬ذخیره‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬جوجه‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬تغذیه‭ ‬می‌كند‭ ‬و‭ ‬عملكرد‭ ‬جوجه‌ها‭ ‬از‭ ‬زمانی‭ ‬كه‭ ‬از‭ ‬تخم‭ ‬بیرون‭ ‬آمده‭ ‬تا‭ ‬ده‭ ‬روزگی‭ ‬مورد‭ ‬بررسی‭ ‬قرار‭ ‬گرفت‭. ‬در‭ ‬میان‭ ‬تیمارهای‭ ‬مختلف‭ ‬استفاده‭ ‬شده،‭ ‬5‭/‬1‭ ‬درصد‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬كلسیمی‭ ‬پرشیافت‭ ‬با‭ ‬منشا‭ ‬روغن‭ ‬ماهی‭ -‬امگا3‭- ‬توانسته‭ ‬در‭ ‬عملكرد‭ ‬تولیدی‭ ‬مرغ‭ ‬مادر‭ ‬تاثیر‭ ‬مثبت‭ ‬گذارد‭.‬
در‭ ‬ادامه‭ ‬بر‭ ‬عملكرد‭ ‬رشد‭ ‬جوجه‭ ‬گوشتی‭ ‬در‭ ‬هفت‭ ‬و‭ ‬ده‭ ‬روزگی‭ ‬نیز‭ ‬تحقیقاتی‭ ‬انجام‭ ‬شد‭ ‬كه‭ ‬براساس‭ ‬آن‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬كلسیمی‭ ‬پرشیافت‭ ‬با‭ ‬منشا‭ ‬روغن‭ ‬ماهی‭ ‬بیشترین‭ ‬وزن‭ ‬جوجه‭ ‬گوشتی‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬بین‭ ‬تیمارهای‭ ‬مختلف‭ ‬به‭ ‬خود‭ ‬اختصاص‭ ‬داد‭ ‬كه‭ ‬این‭ ‬نشان‭ ‬می‌دهد‭ ‬اگر‭ ‬بتوانیم‭ ‬از‭ ‬منابع‭ ‬امگا‭ ‬3‭ ‬در‭ ‬جیره‭ ‬استفاده‭ ‬كنیم‭ ‬سلامت‭ ‬جنین‭ ‬و‭ ‬جوجه‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬نوعی‭ ‬تضمین‭ ‬كرده‌ایم‭ ‬به‭ ‬علاوه‭ ‬اینكه‭ ‬در‭ ‬ادامه‭ ‬رشد‭ ‬نیز‭ ‬تاثیر‭ ‬بهتری‭ ‬خواهد‭ ‬داشت‭.‬
ثابت‭ ‬كردیم‭ ‬كه‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬كلسیمی‭ ‬مخصوص‭ ‬طیور‭ ‬می‌تواند‭ ‬موجب‭ ‬افزایش‭ ‬بهره‌وری‭ ‬در‭ ‬كارخانجات‭ ‬تولیدكننده‭ ‬خوراك‭ ‬پلت‭ ‬طیور‭ ‬باشد؛‭ ‬یعنی‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬كلسیمی‭ ‬علاوه‭ ‬بر‭ ‬افزایش‭ ‬میزان‭ ‬تولید‭ ‬در‭ ‬واحد‭ ‬زمان،‭ ‬افزایش‭ ‬كیفیت‭ ‬استحكام‭ ‬پلت‭ ‬و‭ ‬جلوگیری‭ ‬از‭ ‬كاهش‭ ‬افت‭ ‬ماده‭ ‬خشك‭ ‬محصول‭ ‬نهایی‭ ‬را‭ ‬نیز‭ ‬در‭ ‬پی‭ ‬خواهد‭ ‬داشت‭.‬
اهمیت‭ ‬و‭ ‬ارزش‭ ‬اسیدهای‭ ‬چرب‭ ‬زیست‭ ‬فعال
در‭ ‬تغذیه‭ ‬گاوهای‭ ‬شیری
دكتر‭ ‬مهدی‭ ‬دهقان‭ ‬بنادكی،‭ ‬استادگروه‭ ‬علوم‭ ‬دامی‭ ‬پردیس‭ ‬كشاورزی‭ ‬و‭ ‬منابع‭ ‬طبیعی‭ ‬دانشگاه‭ ‬تهران‭ ‬و‭ ‬عضو‭ ‬هیات‌مدیره‭ ‬شركت‭ ‬تعاونی‭ ‬دانش‌بنیان‭ ‬كیمیا‭ ‬دانش‭ ‬الوند‭:‬
براساس‭ ‬تحقیقات‭ ‬طی‭ ‬صد‭ ‬سال‭ ‬گذشته،‭ ‬چربی‭ ‬از‭ ‬آلودگی‭ ‬جنبی‭ ‬كنجاله‌ها‭ ‬تبدیل‭ ‬به‭ ‬یك‭ ‬تركیب‭ ‬بسیار‭ ‬ارزشمند‭ ‬و‭ ‬پر‭ ‬انرژی‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬منبع‭ ‬ارزشمندی‭ ‬برای‭ ‬تنظیم‭ ‬كردن‭ ‬متابلویسم‭ ‬سلولی‭ ‬و‭ ‬ارتقادهنده‭ ‬آن‌ها‭ ‬است‭.‬
به‌دلیل‭ ‬غلظت‭ ‬زیاد‭ ‬انرژی‭ ‬چربی‌ها‭ -‬25 / 2‭ ‬برابر‭ ‬دیگر‭ ‬تركیبات‭-‬،‭ ‬ایجاد‭ ‬فضای‭ ‬خالی‭ ‬در‭ ‬جیره،‭ ‬كاهش‭ ‬شدت‭ ‬تعادل‭ ‬منفی‭ ‬انرژی‭ ‬در‭ ‬دام‌های‭ ‬تازه‌زا‭ ‬و‭ ‬پرتولید،‭ ‬كاهش‭ ‬ریسك‭ ‬اسیدروزیس‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬جایگزینی‭ ‬با‭ ‬غلات،‭ ‬تامین‭ ‬چربی‭ ‬شیر،‭ ‬كاهش‭ ‬حرارت‭ ‬افزایشی‭ ‬و‭ ‬كمك‭ ‬به‭ ‬تحمل‭ ‬تنش‭ ‬گرمایی،‭ ‬تامین‭ ‬نیاز‭ ‬اسیدهای‭ ‬چرب‭ ‬ضروری،‭ ‬كمك‭ ‬به‭ ‬دامپروری‭ ‬پایدار‭ ‬با‭ ‬كاهش‭ ‬تولید‭ ‬متان‭ -‬دامپروری‭ ‬هم‭ ‬راستا‭ ‬با‭ ‬محیط‌زیست‭-‬،‭ ‬افزایش‭ ‬خوش‭ ‬خوراكی‭ ‬و‭ ‬كاهش‭ ‬غبار‭ ‬خوراك‭ ‬باید‭ ‬در‭ ‬جیره‭ ‬نشخواركنندگان‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬استفاده‭ ‬كرد‭.‬
پودر‭ ‬چربی‭ ‬برای‭ ‬چه‭ ‬گروه‌هایی‭ ‬قابل‭ ‬استفاده‭ ‬است؟‭ ‬
برای‭ ‬تمام‭ ‬گروه‌های‭ ‬دامی‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬قابل‭ ‬استفاده‭ ‬است‭ ‬اما‭ ‬برای‭ ‬رشد‭ ‬جنین،‭ ‬سنتز‭ ‬آغوز‭ ‬باكیفیت،‭ ‬دام‌های‭ ‬در‭ ‬حال‭ ‬رشد،‭ ‬پرواربندی‭ ‬و‭ ‬شیردهی‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬ضروری‭ ‬است‭.‬
اگر‭ ‬از‭ ‬دام‭ ‬خود‭ ‬توقع‭ ‬افزایش‭ ‬پتانسیل‭ ‬ژنتیكی،‭ ‬تولید‭ ‬شیر،‭ ‬سرعت‭ ‬رشد،‭ ‬پروار‭ ‬و‭ ‬چندقلوزایی‭ ‬داریم‭ ‬باید‭ ‬به‭ ‬خوراك‭ ‬حیوان‭ ‬نیز‭ ‬توجه‭ ‬كنیم‭. ‬دام‌های‭ ‬مرتع‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬جهت‭ ‬بهترین‭ ‬كیفیت‭ ‬شیر‭ ‬و‭ ‬گوشت‭ ‬را‭ ‬دارند‭ ‬كه‭ ‬از‭ ‬بهترین‭ ‬منابع‭ ‬اسیدهای‭ ‬چرب‭ ‬تغذیه‭ ‬می‌كنند‭ ‬اما‭ ‬دامداران‭ ‬امروز‭ ‬مصرف‭ ‬علوفه‭ ‬باكیفیت‭ ‬دام‌های‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬كاهش‭ ‬داده‌اند‭ ‬پس‭ ‬لازم‭ ‬است‭ ‬تا‭ ‬مكملی‭ ‬با‭ ‬فرم‭ ‬كاملتر،‭ ‬اسیدهای‭ ‬چرب‭ ‬را‭ ‬تامین‭ ‬كند؛‭ ‬علاوه‌بر‭ ‬این‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬افزایش‭ ‬قیمت‭ ‬غلات‭ ‬و‭ ‬دیگر‭ ‬نهاده‌ها،‭ ‬مصرف‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬بسیار‭ ‬مقرون‭ ‬به‌صرفه‭ ‬می‌باشد‭.‬
افزایش‭ ‬تنش‌های‭ ‬محیطی‭ ‬و‭ ‬فشار‭ ‬متابولیكی‭ ‬در‭ ‬دامپروری‭ ‬باعث‭ ‬تلف‭ ‬شدن‭ ‬دام‭ ‬می‌شود‭ ‬كه‭ ‬باید‭ ‬در‭ ‬بخش‌هایی‭ ‬ازجمله؛‭ ‬با‭ ‬تامین‭ ‬نیازهای‭ ‬اسیدهای‭ ‬چرب‭ ‬امگا3‭ ‬و‭ ‬امگا6‭ ‬این‭ ‬فشار‭ ‬را‭ ‬كنترل‭ ‬كنیم‭.‬
به‭ ‬اندازه‭ ‬چربی‭ ‬دفع‭ ‬شده‭ ‬از‭ ‬شیر‭ ‬به‌طور‭ ‬روزانه،‭ ‬دام‭ ‬چربی‭ ‬نیاز‭ ‬دارد‭ ‬كه‭ ‬3‭ ‬درصد‭ ‬این‭ ‬چربی‭ ‬در‭ ‬خوراك‭ ‬پایه‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭ ‬و‭ ‬3‭ ‬درصد‭ ‬دیگر‭ -‬به‌طور‭ ‬متوسط‭ ‬300-800‭ ‬گرم‭- ‬باید‭ ‬از‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬تامین‭ ‬شود‭. ‬باید‭ ‬در‭ ‬جیره‌هایی‭ ‬كه‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬استفاده‭ ‬می‌كنیم‭ ‬حداقل‭ ‬یك‭ ‬درصد‭ ‬كلسیم،‭ ‬45‭/‬0‭ ‬فسفر‭ ‬و‭ ‬35‭/‬0‭ ‬منیزیم‭ ‬لحاظ‭ ‬شود‭ ‬و‭ ‬غلظت‭ ‬انرژی‭ ‬از‭ ‬8‭/‬1‭ ‬مگاكالری‭ ‬در‭ ‬كیلوگرم‭ ‬ماده‭ ‬خشك‭ ‬نباید‭ ‬بیشتر‭ ‬باشد‭. ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬اینكه‭ ‬پرفشارترین‭ ‬اندام‭ ‬از‭ ‬نظر‭ ‬متابولیكی‭ ‬در‭ ‬گاوهای‭ ‬تازه‌زا‭ ‬كبد‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬زمانی‭ ‬كه‭ ‬چربی‭ ‬به‭ ‬كبد‭ ‬می‌رسد‭ ‬برای‭ ‬اكسید‭ ‬شدن‭ ‬نیاز‭ ‬به‭ ‬قند‭ -‬كربوهیدارت‭- ‬دارد‭ ‬كه‭ ‬اگر‭ ‬قند‭ ‬كافی‭ ‬وجود‭ ‬داشته‭ ‬باشد‭ ‬و‭ ‬یا‭ ‬چربی‭ ‬به‭ ‬اندازه‭ ‬مناسب‭ ‬وارد‭ ‬بدن‭ ‬شده‭ ‬باشد،‭ ‬اكسیدشدن‭ ‬به‭ ‬خوبی‭ ‬صورت‭ ‬می‌گیرد‭.‬
برخلاف‭ ‬داده‌های‭ ‬علمی‭ ‬چند‭ ‬سال‭ ‬قبل‭ ‬كه‭ ‬باور‭ ‬داشت‭ ‬در‭ ‬جیره‭ ‬غذایی‭ ‬گوساله‌ها‭ ‬نباید‭ ‬چربی‭ ‬گنجاند‭ ‬چرا‭ ‬كه‭ ‬چربی‭ ‬مورد‭ ‬نیاز‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬شیر‭ ‬مادرش‭ ‬تامین‭ ‬می‌كند‭ ‬و‭ ‬مازاد‭ ‬آن‭ ‬دفع‭ ‬می‌شود‭ ‬باید‭ ‬گفت‭ ‬كه‭ ‬یافته‌های‭ ‬نوین‭ ‬افزودن‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬كلسیمی‭ -‬2 - 3‭ ‬درصد‭ ‬كنسانتره‭- ‬به‭ ‬جیره‭ ‬غذایی‭ ‬گوساله‭ ‬را‭ ‬تاكید‭ ‬دارد‭.‬
با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬افزایش‭ ‬پرورش‭ ‬متراكم‭ ‬گوسفند‭ ‬و‭ ‬بز‭ ‬طی‭ ‬سال‌های‭ ‬اخیر‭ ‬اگر‭ ‬می‌خواهیم‭ ‬گوشت‭ ‬گوسفند‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬گوشت‭ ‬با‭ ‬كیفیت‭ ‬باقی‭ ‬بماند‭ ‬باید‭ ‬منابع‭ ‬چربی‭ ‬ضروری‭ ‬آن‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬كلسیمی‭ ‬حاوی‭ ‬PUFA‭ ‬مانند‭ ‬پرشیافت‭ ‬تامین‭ ‬شود‭.‬
در‭ ‬تك‭ ‬سمیان‭ ‬همچون‭ ‬اسب‭ ‬نیز‭ ‬تغذیه‭ ‬پودر‭ ‬چربی‭ ‬پرشیافت‭ ‬با‭ ‬منشا‭ ‬روغن‭ ‬كتان‭ -‬پرشیالین‭- ‬موجب‭ ‬براق‭ ‬شدن‭ ‬پوست‭ ‬و‭ ‬مو،‭ ‬افزایش‭ ‬آبستنی،‭ ‬كاهش‭ ‬التهاب‭ ‬مفاصل‭ ‬و‭ ‬تقویت‭ ‬سیستم‌ایمنی‭ ‬می‌شود‭ ‬كه‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬حساسیت‭ ‬اسب‭ ‬نسبت‭ ‬به‭ ‬بو‭ ‬و‭ ‬طعم‭ ‬جیره‌غذایی،‭ ‬عادت‌دهی‭ ‬بسیار‭ ‬حائز‭ ‬اهمیت‭ ‬است‭.‬‭ 

ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۲۶ و ۲۲۷ - سال ۱۳۹۷