نیمه بهمن ماه امسال جمعی از خبرنگاران حوزه کشاورزی، در بازدید از سامانه جامع بیمه در جریان تحولات بیمه‌ای و خدمات آنلاین به کشاورزان قرار گرفتند که ازجمله این اقدامات می‌توان به توسعه بیمه‌های پایه، امکان تعریف 400 هزار تعرفه متنوع برای محصولات مختلف کشاورزی، قبول 50 درصد ارزش تولید به‌عنوان تعهد در بیمه‌های پایه، استفاده از فناوری‌های نوینی همچونRS ،GIs ،IOT در راستای افزایش دقت و سرعت در ارزیابی‌ها، عقد تفاهم‌نامه با چند بیمه خصوصی و ایجاد زمینه برای ورود بیمه‌های خصوصی در راستای ایجاد اصلاحات ساختاری در بیمه کشاورزی اشاره کرد.
مهندس حسن نژاد، قائم‌مقام صندوق بیمه کشاورزی در این مراسم با اشاره به اینکه به‌طور متوسط در سال زراعی گذشته حدود دو میلیون و 650 هزار هکتار از اراضی زراعی تحت پوشش بیمه بود، گفت: حدود 760 هزار هکتار از باغ‌های کشور، بیش از یک‌میلیارد قطعه طیور و هشت‌میلیون و 200 هزار رأس دام تحت پوشش بیمه کشاورزی قرار داشت که در سال زراعی گذشته یک‌میلیون و 600 هزار بیمه‌نامه صادر شد و از این تعداد به بیش از 650 هزار بیمه‌نامه غرامت پرداخت گردیده است.
سال استثنایی پرداخت غرامت به بهره‌برداران
وی خاطرنشان کرد: در مجموع در سال زراعی گذشته تا به امروز یک‌هزار و 150 میلیارد تومان، باغداران کشور 707 میلیارد تومان، به حوزه زراعت 287 میلیارد تومان، به حوزه دام 76 میلیارد تومان، به حوزه طیور 32 میلیارد تومان و به حوزه آبزیان 18 میلیارد تومان غرامت پرداخت کرده‌ایم. 
حسن‌نژاد گفت: سال زراعی گذشته در بحث خسارت‌ها سالی استثنایی بود؛ زیرا با سیلی مواجه بودیم که 20 استان کشور را درگیر کرد و مزارعی که مستقیماً از سیل آسیب دیده و کاملاً از بین رفتند صاحبان آن‌ها حدود 203 میلیارد تومان غرامت دریافت نمودند.
وی گفت: براساس الگوی خطر که در ارتباط با موضوع خطرات داریم، پیش‌بینی می‌کنیم رقم یک‌هزار و 150 میلیارد تومان، تا یک‌هزار و 250 میلیارد تومان هم برسد که در ماه‌های آتی نهایی خواهد شد.
تعرفه مخصوص به خواست بیمه‌گذار کشاورزی
قائم‌مقام صندوق بیمه کشاورزی در ادامه با پرداختن به اقدامات سال گذشته صندوق در موضوعات بیمه‌ای گفت: یکی از کارهایی که در بیمه کشاورزی جایش خالی بود، این بود که بتوانیم برای محصولات مختلف و همچنین برای کشاورزان مختلف تعرفه مختص خودشان را تعریف کنیم.
حسن‌نژاد افزود: در واقع بیمه‌گری در 30 سال گذشته به این شکل بود که به‌عنوان مثال در بحث گندم اعلام می‌شد برای گندم‌های استان تهران تمام کشاورزان گندمکار هکتاری 100 هزار تومان حق‌بیمه پرداخت کنند؛ یعنی میزان حق بیمه‌ها در همه استان‌ها مشترک بود؛ چراکه از ضریب خطر و جغرافیای خطر مناطق مختلف اطلاع دقیق نداشتیم که چه میزان باید حق بیمه اخذ شود.
از آن مهم‌تر این‌که اطلاعات کافی نحوه کشاورزی بهره‌برداران در مناطق مختلف از نظر مدیریتی وجود نداشت، از طرفی داده‌ها در یک پایگاه داده جمع‌آوری نشده و به یک تاریخچه قابل قبول تبدیل نشده بود و نبود سیر زمانی قابل قبول از آمار، نمی‌توانستیم به اطمینان بگوییم فرضاً کشاورزان منطقه دیواندره در مورد کشت مشخصی چقدر باید بیمه بپردازد یا مورد مشابه آن در سوسنگرد چقدر باید حق بیمه بدهد.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: تفاوت بیمه کشاورزی با بیمه‌های دیگر این است که علاوه‌بر این‌که باید بیمه‌گذاران از حیث خطر متمایز شوند، لازمست بتوانیم منطقه را هم براساس ریزاقلیم‌های مختلف تفکیک کنیم که این امر مستلزم وجود یک پایگاه داده است.
تا 80 درصد افزایش تعهدات صندوق بیمه کشاورزی
این مقام مسئول در صندوق بیمه کشاورزی گفت: سال گذشته در بیمه‌های پایه‌ای که ارائه کردیم، برخلاف گذشته که هزینه تولید اساس کار قرار گرفت، برای اولین‌بار ارزش تولید را مبنا قرار دادیم. به‌عبارت دیگر، 50 درصد ارزش تولید را به‌عنوان تعهد خودمان در بیمه‌های پایه تعریف کردیم. 
حسن‌نژاد افزود: به‌طور خاص درمورد محصول گندم آبی سال گذشته حداکثر رقمی که پرداخت می‌کردیم حدود دومیلیون و 640 هزار تومان برای یک هکتار بود، اما امسال بیش‌ترین تعهدی که در گندم می‌دهیم حدود 5/5 میلیون تومان است. البته برای افزایش این عددها باید مسیر درستش را پیدا کرد، وگرنه افزایش دستوری فایده ندارد.
وی تأکید کرد: بالا بردن میزان تعهداتمان درواقع در راستای رضایت و خواسته کشاورزان عمل کردیم.
به‌طوری‌که در بسیاری از محصولات، تعهداتمان را حتی تا 80 درصد ارزش محصول افزایش دادیم. و برای گندم این مبلغ تا 50 درصد افزایش یافت.
حسن‌نژاد با بیان این‌که در مبحث دام تا 80 درصد ارزش محصول افزایش صورت گرفته، اظهار داشت: در سال‌های گذشته تعهدمان درمورد یک رأس دام اصیل صنعتی 5/6 تا هفت‌میلیون تومان بود که این میزان تعهد را تا 5/16 میلیون تومان ارتقاء دادیم؛ بنابراین امروز دیگر هیچ واحدی نباید نگران باشد.
فناوری‌های نوین در خدمت صندوق بیمه
قائم‌مقام صندوق بیمه کشاورزی افزود: یکی از کارهای دیگری که در سال زراعی گذشته انجام دادیم، این بود که به بیمه‌هایمان تنوع دادیم. از سوی دیگر بیمه‌های پایه بسیار توسعه یافت؛ چراکه مهم‌ترین نگرانی تولیدکننده را بیمه پایه پوشش می‌دهد.
حسن‌نژاد با اشاره به این‌که مشخصه بیمه پایه تعهد بالا و حق بیمه پایین است، افزود: یکی از اشکالات بیمه کشاورزی کشورمان در سال‌های گذشته این بود که بیمه، مشمول نگرانی‌های تولیدکنندگان و کشاورزان نمی‌شد، بلکه بیش‌تر درگیر خسارت‌های جزئی در بخش کشاورزی بود و به همین دلیل در بیمه‌های پایه سعی کردیم این اشکال را برطرف کنیم. وی تصریح کرد: در بحث بیمه‌های ترجیحی در برخی از محصولات نیز، این بیمه را توسعه دادیم و امسال نیز اجرایی شد. به این ترتیب اگر کشاورزان علاقه‌مند باشند فعالیت خود را در قبال مبلغ خسارت دریافتی بیشتری بیمه کنند.
حسن‌نژاد خاطرنشان کرد: علاوه‌بر موارد ذکرشده، سعی کردیم از فناوری‌های نوین RS ،GIS ،IOT یا اینترنت اشیاء به‌منظور افزایش دقت و سرعت در ارزیابی‌ها (با ابزار و تکنولوژی‌های جدید) بهره ببریم. وی افزود: یکی دیگر از مشکلاتمان در بیمه کشاورزی این بود که ورود این تکنولوژی‌ها به بیمه بسیار کم بود و این موضوع در ارزیابی‌ها برای ما مشکل ایجاد می‌کرد.
قائم مقام مدیرعامل صندوق بیمه کشاورزی در ادامه به موضوع بهره‌گیری از سامانه جامع بیمه کشاورزی و زیرسامانه‌هایش پرداخت و گفت: درحال‌حاضر بیش از 20 زیرسامانه به‌شکل کاملاً سیستماتیک با هم کار می‌کنند و با سامانه‌های بیرونی نیز کاملاً در ارتباطند. وی گفت: سال گذشته با برخی از بیمه‌های خصوصی نیز چند تفاهم‌نامه مبادله کردیم و سعی داریم به این طریق، بیمه‌های خصوصی در جاهایی که می‌توانند وارد می‌شوند. اگر روزی بتوانیم بخش خصوصی را در بحث بیمه کشاورزی مشارکت دهیم، قطعاً یکی از بزرگ‌ترین کارها را در اصلاحات ساختاری بیمه کشاورزی انجام داده‌ایم.
ایجاد تناسب بین بیمه پرداختی و غرامت دریافتی
حسن‌نژاد اظهار داشت: در سال گذشته، برای اولین‌بار توانستیم به‌جای تعداد محدودی تعرفه 400 هزار تعرفه تعریف کنیم؛ یعنی 400 هزار نقطه را از هم متمایز کنیم. این تنوع تعرفه با ایجاد اطلاعات و پایه‌های اطلاعاتی ایجاد شد.
وی با تأکید بر اینکه در آینده ممکن است در برخی از محصولات تمایزها را به تعداد بهره‌برداران برسانیم، گفت: زیرا درصورتی موفق خواهیم بود که بین بیمه‌گذاران تمایز قائل شویم. در بیمه این یک اصل است که می‌گویند بیمه‌گر زمانی می‌تواند موفق باشد که بتواند بین بیمه‌گذارانش از نظر خطر و نوع مدیریت تمایز قائل شود و بتواند متناسب با آن حق بیمه طلب کند. حسن‌نژاد یادآوری کرد: چنانچه بیمه‌گر نتواند این کار را انجام دهد، نتیجه‌اش این می‌شود که اگر از یک بیمه‌گذار کم‌خطر به اندازه یک بیمه‌گذار پرخطر حق بیمه دریافت شود، اقبال بیمه کشاورزی نزد بهره‌برداران کم می‌شود. در واقع بیمه بر پایه حضور افراد کم‌خطر و پرخطر در کنار هم معنی پیدا می‌کند، چون به این طریق می‌توان ریسک را بین آن‌ها توزیع کرد اما چنانچه همه مشتریان یک بیمه‌گر، پرخطر باشند، این طرح بیمه‌ای با شکست روبه‌رو خواهد شد. 
قائم‌مقام صندوق بیمه کشاورزی خاطرنشان کرد: یکی از ایرادات وارده به صندوق بیمه کشاورزی عدم تناسب غرامت پرداختی با خسارت وارده بود زیرا بیمه بر پایه وجود افراد کم‌خطر و پرخطر شکل نمی‌گرفت. به همین دلیل و در راستای تصحیح آن، هم باید بیمه‌گذارانمان را زیاد و هم باید کم‌خطرها را دعوت به بیمه کنیم.
سامانه جامع بیمه کشاورزی ایران
هم‌تراز با کشورهای توسعه‌یافته
در ادامه تورج سعیدی، عضو هیأت‌مدیره صندوق بیمه کشاورزی، به تشریح بخش‌هایی دیگر سامانه جامع بیمه کشاورزی و خدماتی که از طریق آن به کشاورزان ارائه می‌شود، پرداخت. عضو هیأت‌مدیره صندوق بیمه کشاورزی درخصوص سامانه جامع بیمه کشاورزی اظهار داشت: این سامانه 100 درصد اجرایی است و از لحاظ تکنولوژی و کارآیی در آخرین سطح خود است.
تورج سعیدی گفت: در کشورهای درحال‌توسعه دنیا شاید از نرم‌افزاهای دیگری استفاده شود، اما در این سطح که این نرم‌افزار کل عملیات را پوشش بدهد و Core Insurance یا همان سامانه جامع بیمه باشد و صفر تا 100 عملیات بیمه‌ای در آن انجام شود(مانند سامانه جامع بیمه کشاورزی ایران)، فقط در کشورهای توسعه‌یافته وجود دارد.
سعیدی افزود: جالب است بدانید تمام عملیات بیمه‌گری درون این سامانه انجام می‌شود و در خارج از این سامانه هیچ‌گونه مبحثی از بیمه کشاورزی وجود ندارد.
وی در ادامه به تشریح زیرسامانه‌ها پرداخت و گفت: این سامانه از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. اولین و پایه تمام Core Insurance ما اطلاعات پایه و قواعد است. همان‌طور که می‌دانید، بیمه براساس قوانین، دستورالعمل‌ها، آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌ها شکل می‌گیرد؛ بنابراین تمام این اطلاعات پایه و قواعد در این بخش بارگذاری شده و سامانه را براین‌اساس کنترل می‌کند.
سعیدی خاطرنشان کرد: اطلاعات دیگر نیز وجود دارد که از سایت‌های مرجع گرفته می‌شود؛ مثل شناسه افراد حرقوقی، شماره‌حساب، کد ملی و اطلاعات هواشناسی که این ارتباطات و اطلاعات نیز در این بخش بارگذاری می‌گردد.
وی ادامه داد: مبحث بعدی بحث قواعد است که شامل بارگذاری مجموعه‌ای از مصوبات مجمع و هیأت‌مدیره است در واقع این دو زیرسامانه مجموعاً پایه این سامانه را تشکیل داده و آن را کنترل می‌کنند.
سعیدی با اشاره به زیرسامانه طرح‌های بیمه‌ای گفت: ما باید چارچوب طرح‌های بیمه‌ای و موضوعات قابل بیمه کردن را در یک فرآیند تعریف و محاسبه کنیم و طی فرآیندی با بودجه‌ای که در مجلس مصوب می‌شود، متعادل سازیم که این موارد در زیرسامانه طرح های بیمه‌ای بارگذای می‌شود. 
وی افزود: گفتنی است امسال 90 نوع کشت را تحت بیمه داریم. به این ترتیب، سبد بیمه‌ای کشاورزی ما با دو برابر رشد امسال تقویت می‌شود. 
سعیدی خاطرنشان کرد: در صنعت بیمه کشاورزی تا دو سال قبل بیش از 9 هزار تعرفه محاسبه و تعریف شده بود اما در سال گذشته به بیش از 200 هزار تعرفه رسید و امسال احتمالاً از 400 هزار تعرفه هم خواهد گذشت.
سیستم حسابداری 100 درصد اتوماتیک 
عضو هیئت‌مدیره صندوق بیمه کشاورزی در تشریح زیرسامانه عملیاتی گفت: این زیرسامانه در اختیار شرکت‌های نمایندگی در سراسر کشور قرار دارد و عوامل ما از طریق این زیرسامانه، بیمه را به فروش می‌رسانند. درواقع در این زیرسامانه بیمه‌نامه‌ها صادر می‌شود.
سعیدی درخصوص سیستم حسابداری نیز اظهار داشت: به‌محض این‌که بیمه‌نامه به فروش می‌رسد، سیستم حسابداری که 100 درصد اتوماتیک است، اسناد حسابداری بیمه‌نامه را صادر می‌کند. به‌عبارت ساده‌تر هیچ مداخله انسانی در آن راه ندارد و همچنین تمام سازمان‌های بازرسی، حسابرسی و... به سیستم حسابرسی صندوق بیمه کشاورزی دسترسی کامل دارند.
شناسنامه بیمه‌نامه
وی با بیان این‌که بیمه‌نامه براساس اصل حسن‌نیت صادر می‌شود، افزود: برای این‌که از این حسن‌نیت سوءاستفاده‌ای نشود، در زیرسامانه پیوست فنی به این مسأله رسیدگی می‌گردد. به این ترتیب پس از صدور بیمه‌نامه، سیستم برای آن بیمه‌نامه فعال و شناسنامه‌ای تولید می‌کند که آن را پیوست فنی می‌نامیم.
سعیدی خاطرنشان کرد: پیوست فنی شامل دو بخش است؛ در یک بخش مکان موضوع با GPS مشخص می‌شود و در بخش دیگر موضوع بیمه‌ای قابل بررسی است. به این منظور نیز از ارزیاب‌ها در سراسر کشور بهره می‌بریم که این افراد موظفند در طول مدتی که این بیمه‌نامه فعال است، این دو بخش را بررسی کنند.
وی گفت: یکی دیگر از زیرسامانه‌های این سامانه، پایش فیزیولوژیک است که در این بخش نیز زراعت محصولاتی مانند گندم، جو، کلزا، برنج و همه محصولات باغی پایش می‌شود. درواقع از شروع تا پایان سال زراعی در پنج تا شش مرحله، مسائل کاشت و داشت توسط ارزیاب‌ها پایش و گزارش‌ها در سامانه وارد می‌شود.
سعیدی افزود: هدف از بخش پایش فیزیولوژیک رصد و دیده‌بانی وضعیت و روند تولید در مناطق مختلف کشور است و به این ترتیب دیدی کلی درخصوص پایش منطقه برای ما به‌دست می‌آید.
الگوهای هوشمند مخاطرات در سیستم
این عضو هیئت‌مدیره صندوق بیمه کشاورزی در خصوص زیرسامانه مجوزهای خسارت هم گفت: بعد از این‌که همه اقدامات انجام شد، باید به دو سوال اصلی وقوع یا عدم وقوع خسارت و میزان خسارت درباره بیمه‌نامه‌ها جواب بدهیم؛ سعیدی ادامه داد: در بخش مجوزهای خسارت، در گردش‌هایی که در این سامانه رخ داده، به سوال اول جواب می‌دهیم و تأیید یا رد می‌کنیم. همچنین در زیرسامانه خسارت‌ها تمام خسارت‌ها اندازه‌گیری و به غرامت تبدیل می‌شود.
سعیدی با اشاره به زیرسامانه بازرسی و نظارت خاطرنشان کرد: در قسمت بازرسی و نظارت تمام الگوهای مخاطراتی به‌صورت هوشمند در سیستم وجود دارد و هر بیمه‌نامه‌ای که این الگو را داشته باشد، به یک پرونده کامل تبدیل می‌شود.
بهره‌گیری از پهپاد برای ارزیابی 
این مقام مسئول گفت: زیرسامانه دیگر اطلاعات مکانی است که به تعیین مکان بیمه‌نامه مربوط است. به همین منظور، نقشه‌هایی از ماهواره‌های مختلف روی سامانه بارگذاری شده است و از طریق آن، اطلاعات را ارزیابی می‌کنیم؛ به‌طوری‌که با استفاده از پهپاد، عملیات زمینی و ماهواره همه اطلاعات مکانی بررسی و خسارت‌ها ارزیابی می‌شود.
سعیدی در پایان از گزارش‌ها و داشبوردها به‌عنوان یکی دیگر از زیرسامانه‌های، سامانه جامع بیمه کشاورزی نام برد و گفت: تابلوهای مختلفی ازجمله تابلوی غرامت، بدهی دولت به ما و... در این بخش تعبیه شده و به این طریق گزارشات متعددی را به ما ارائه می‌دهد.
هماهنگی روابط‌عمومی با رسانه‌ها
خاطرنشان می‌سازد مدیریت روابط عمومی، رامین امینی زارع که علاوه بر نگارش مقالات متعددی در رسانه‌ها، در دعوت از خبرنگاران و تدارک این برنامه، ارائه بروشورهای اطلاعاتی و توضیحات قبل از حضور خبرنگاران در مراسم بازدید از سامانه، خدمات شایسته‌ای ارائه داد و پس از آن نیز با اصلاح آمار و ارقام و ارسال عکس‌های مورد نظر یاور رسانه‌ها بود، قابل تقدیر است.

ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۳۷- بهمن ۱۳۹۸