مهندس لیلا عنبرستانی

سال گذشته به دلیل استفاده از قارچ‌های سمی، 1180 نفر از هم‌وطنان‌مان دچار مسمومیت شدند که با کمال تأسف 22 نفر از آنها منتهی به فوت شد.این موضوع بر اثر عدم تفکیک بین قارچ سمی از خوراکی بود.هرچند که قارچ‌های مورد استفاده از عرصه‎های طبیعی برداشت شده بود اما باعث هراسی بین مردم شد و نتیجه آن پایین آمدن سرانه مصرف قارچ خوراکی پرورشی در کشور بود.
در همین راستا انجمن صنفی تولیدکنندگان قارچ خوراکی در اسفندماه 1397 اقدام به برگزاری نشستی خبری در محل این انجمن برای بررسی این مشکل و شفاف‌سازی در مورد آن کرد:

20 میلیارد تومان زیان روزانه تولیدکنندگان قارچ

دکتر محمدحسن افشار، رئیس هیأت‎مدیره انجمن پرورش‌دهندگان قارچ خوراکی بیان کرد: حدود 2000 گونه قارچ وجود دارد که از بین این‌ها 67 نوع خوراکی هستند، که بیشترین میزان مصرف به قارچ دکمه‌ای و بخشی هم به قارچ صدفی تعلق می‌گیرد.افشار گفت: آنچه هم‌وطنان ما را به اشتباه انداخته، تشخیص قارچ دکمه‌ای از قارچ‌های سمی است؛ به دلیل اینکه تشخیص فقط توسط قارچ‌شناسان امکان‌پذیر است و نباید به اشتباه و به خاطر شباهت ظاهری بین قارچ‌های خوراکی و سمی آنها را مصرف کرد‭.‬
وی گفت: مسئله‌ای که باعث وحشت بین مصرفکنندگان شد، خبررسانی نادرست بعضی رسانه‌ها در خصوص مسمومیت‌های ناشی از مصرف قارچ خوراکی بود.در حالی که این قارچ‌ها سمی بودند و از جنگل‌ها و مراتع جمع‌آوری شده بود و ارتباطی با قارچ خوراکی پرورشی نداشت اما نهایتاً منجر به خسارت روزانه معادل 20 میلیارد تومان به تولیدکنندگان شد باعث ورشکستگی و تعطیلی تعدادی از واحدهای تولیدی گردید.به همین منظور ما از خبرنگاران و اصحاب رسانه درخواست داریم که اطلاعات را به طور صحیح انتشار دهند‭.‬
افشار اذعان داشت: در نتیجه این مشکلات، طراحی یک سری بنر و تابلو‌ها انجام شد که به اداره جنگل‌ها و مراتع استان‌ها ارسال گردید تا در ورودی گردشگاه‌ها، مراتع و پارکهای جنگلی به منظور اطلاع‌رسانی به موقع نصب کنند.به امید اینکه کمتر شاهد مشکلات و حوادثی از این قبیل باشیم‭.‬
وی افزود: مسئله مراجعه به جنگل‌ها، مراتع و گردشگاه‌ها در اختیار سازمان جنگل‌ها و مراتع است و این مسئولیت بر عهده آنهاست که باید آنها در این امر بهتر عمل میکردند و چون اقدامی از آن ناحیه انجام نشد ما دست به کار شدیم‭.‬
افشار در ادامه اشاره کرد: اگر در سال گذشته این اطلاع‌رسانی انجام می‌گرفت این تعداد مسمومیت نداشتیم و این خسارت به تولیدکنندگان وارد نمی‌شد.لذا با وجود این مشکلات، ما پیش قدم شدیم و امیدواریم که دیگر شاهد خسارات این چنینی نباشیم‭.‬

خلاء فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی

دکتر حسین ریاحی، استاد دانشگاه شهید بهشتی و مدیرعامل شرکت قارچ ملارد نیز در سخنانی عنوان کرد‭:‬ کشور‌های دیگر به دلیل اطلاع‌رسانی به موقع کمتر با این مشکلات مواجه هستند و ما هم در حال آگاه‌سازی و اطلاع‌رسانی هستیم‭.‬
دکتر محمدرضا آصف، عضو هیأت‎علمی موسسه تحقیقاتی گیاه‎پزشکی هم در این برنامه بیان کرد: یکی از راهکارهای پیش‌گیری از بروز چنین بحران‌هایی تشکیل کارگروه‌ها و نصب تابلو‌ها و چاپ بروشور‌ها است که به صورت استاندارد در کل دنیا انجام می‌شود و در ایران هم در حال انجام است‭.‬
وی گفت: بر اساس آمار در سال 2019 در آمریکا به طور میانگین 8 تا 10 هزار نفر مسمویت قارچی ثبت شده و 6 تا 7 هزار نفر در کشور ایتالیا، فرانسه و انگلستان مسمومیت ناشی از قارچ وجود دارد، ولی با وجود این مسئله مشکلی برای صنعت قارچ پبش نمی‌آید و مسائل حاشیه‌ای نیز ایجاد نمی‌شود.این به دلیل اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی است که به خوبی انجام شده و هیچ ارتباطی به قارچ‌های خوراکی پرورشی ندارد.بر همین اساس نقش رسانه‌ها بسیار اهمیت دارد تا تنش و بحران در جامعه ایجاد نشود و نباید به این دلایل مصرف قارچ خوراکی که منبع پروتئین و جایگزین گوشت است کاهش یابد.
وی ادامه داد: با توجه به بارش‌های امسال و به تبع آن رویش قارچ‌های سمی، وظیفه خطیر داریم که با دست در دست هم دادن، سالی کم‌خطر برای مردم و تولیدکنندگان را پشت سر بگذاریم‭.‬

ضرورت آسیب‌شناسی مسئله

مهندس غلامرضا تقوی، مدیرکل دفتر امور گلخانه، گیاهان دارویی و قارچ خوراکی وزارت جهاد کشاورزی نیز بیان کرد: در ابتدا باید آسیب‌های این بحث را شناسایی کرد که سه دلیل اساسی باعث خسارات پیش آمده شده‭:‬
• عدم اطلاع‌رسانی صحیح از طرف همه کسانی که در این موضوع موثر هستند.هم مسئولین و هم بعضی از رسانه‌ها؛
• عدم اطلاع‌رسانی به موقع؛
• عدم آمادگی لازم در دستگاه‌های مختلف‭.‬
به همین دلایل امسال باید به موقع پیش‌گیری شود لذا برنامه‌ها در این خصوص از شهریور ماه شروع شده است.همچنین کارگروه ملی در کشور و کارگروه ویژه در استان‌ها تشکیل می‌شود که محور اصلی کار بر اساس آموزش و اطلاع‌رسانی است‭.‬
 وی در ادامه گفت: سه مصاحبه و نشست با حوزه رسانه، 8 جلسه کارگروه ستادی، نصب یک میلیون هولوگرام، 1000 بروشور و 240 بنر از طرف انجمن صنفی آماده چاپ است.این اولین کار مشترک در این زمینه با بخش خصوصی، دولتی و سایر حوزه‌ها و دستگاه‌های اجرایی در برنامه ریزی و سیاست‌گذاری است که خوشبختانه در حال اجرا است‭.‬
وی گفت: 16 استان مورد هدف هستند و این اطلاعات به آنها ارسال می‌شود که شامل دستگاه‌هایی نظیر سازمان جنگل‌ها، مهندسی گیاه‌پزشکی، جهادکشاورزی، محیط زیست، گردشگری و حتی هلال احمر و اورژانس را هم درگیر خواهیم کرد تا در بحث آمادگی بتوانیم به درستی عمل کنیم.
وی اذعان داشت: سه محور اصلی جمع‌بندی در این خصوص وجود دارد
• تشخیص قارچ‌های سمی در محل رویش امکان‌پذیر نیست
• هیچ روشی برای مصونیت از قارچ سمی وجود ندارد و تضمینکننده سلامت قارچ‌های برداشت شده نیست
• هیچ ضرورتی برای ورود به رویشگاه‌ها برای تامین قارچ وجود ندارد؛ به دلیل اینکه 158 هزار تن تولید قارچ خوراکی در کشور وجود دارد که حتی ظرفیت صادرات بخشی از آن هم وجود دارد‭.‬

ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۳۰ - ۱۳۹۸