تاثیر ظروف یکبار مصرف پلاستیکی
بر سلامتی انسان
سیده طیبه عزتی – کارشناس ارشد صنایع غذایی
تغییر و تحول همیشه موجب به وجود آمدن روشها و شیوههایی شده که به دنبال آن سلامتی انسان نیز تحت تاثیر قرار گرفته است. در این میان استفاده از ظروف غذایی بسیار حائز اهمیت بوده که میتوان به مصرف بالای ظروف یکبار مصرف اشاره کرد. با توجه به مصرف روز افزون ظروف پلاستیکی یکبار مصرف در برنامهها و مراسم مختلف و حتی در منزل و جایگزین شدن آن با ظروف چینی و شیشهای، میبایست علاوه بر سلامتی و قابلیت تجدیدپذیری در محیطزیست، بر سلامتی انسانها نیز دقت نمود. قابل ذکر است که استفاده صحیح از این ظروف موجب کاهش مسمومیت و انتقال میکروبها شده و البته در صورت امکان شستشو و آبکشی صحیح و ضدعفونی مناسب بهتر است از ظروف شیشهای و پیرکس، استیل و چینی بدون لب پریدگی استفاده شود.
ظروف یکبار مصرف دارای انواع مختلفی بوده و با توجه به نحوه استفاده از آنها که موجب تغییر ساختار آنها میشود، بر سلامتی ما تاثیرگذار خواهند بود.
از آنجا که پلاستیکها، پلیمرهای تشکیل شده از مونومرها هستند و مونومرها نیز مواد سمی بوده و برای سلامتی انسان مضر میباشند؛ لذا آزاد شدن مونومرها از ظروف پلیمری و ورود آنها به موادغذایی بسیار حائز اهمیت است و رعایت استانداردها و تولید اصولی در کاهش و جداسازی مونومرها از پلیمرها میبایست رعایت شود. بنابراین، برای هر نوع غذایی نمیتوان از هر نوع پلیمری استفاده کرد و استفاده طولانی مدت از آنها مانند بطری آب نیز توصیه نمیگردد.
استفاده نادرست از ظروف پلاستیکی باعث آزاد شدن مواد آلی و ترکیبات شیمیایی موجود از دیواره شده و در موادغذایی نفوذ کرده و مشکلات گوارشی و حتی تشکیل تودههای بدخیمی در افراد میشود. ترکیبات نرم کنندهای - لایزر - که در ساخت این ظروف استفاده میگردد در هنگام تماس ماده داغ مانند چای و آش، و به خصوص ظروف شفاف - که درصد بیشتری از این ترکیب را دارند - ، در ماده غذایی حل شده و با تحریک و تاثیر بر آنزیمها و سلولهای بدن، منجر به بروز سرطانهای مختلف میشود. همچنین بیماریهایی مانند عصبانیت، خستگی، بیخوابی و کاهش پلاکتهای خون را نیز ممکن است به دنبال داشته باشد. گفته میشود بطریهای پلاستیکی رایج، حاوی ماده شیمیایی به نام «بیس فنول یا BPA» بوده که مقادیری از آن در مایعات وارد میشود. این ترکیب از گروه هورمونهای زنانه بوده که میتواند تداخل هورمونی و تغییر در خُلق و خوی افراد ایجاد کند.
رنگهای مورد استفاده در تولید ظروف یکبار مصرف پلاستیکی رنگی، قابلیت نگهداری کامل توسط ترکیبات ظروف را نداشته و با تماس غذای داغ - چای - ، یک لایه آن حل شده و به همراه نوشیدنی و یا غذا مصرف میشود. طی تحقیقات به عمل آمده میزان ماده آزاد شده در حالت معمول بین 2/0 تا 8/0 نانو گرم در ساعت است اما بر اثر شوک حرارتی می تواند به 32 نانو گرم در ساعت برسد. اما مقدار ایجاد سمیت کاملا مشخص نیست و توصیه میشود باتوجه به مشخص نبودن این میزان، تنها در صورت ضرورت استفاده شده و تماس ماده غذایی داغ با این ترکیبات را کاهش داد.
توصیه میشود این ظروف و پوششهای پلاستیکی در مایکروویو قرار نگیرد و بطریهای آب مصرفی نیز در فریزر قرار داده نشود. در مجاورت نور بودن نیز موجب کاهش کیفیت اولیه و آزاد سازی مواد مضر آن میگردد.
این ظروف عاری از مضرات و واکنشهای شیمیایی ظروف پلاستیکی در تماس با مایعات و غذاهای داغ هستند و در مقابل حرارت نیز مقاوماند. مهمتر از همه، قابلیت تجزیه شدن در محیط زیست را داشته و برخی از آنها نیز خوراکی هستند. ماده اولیه تشکیل دهنده بیشتر آنها از نشاسته ذرت اصلاح شده، موم عسل، روغن گیاهی و فیبر سلولز بوده و در مقایسه با هزینههای درمانی براثر مصرف ظروف پلیمری، هزینه کمتری دارند.
نمونهای از این ظروف در جدول زیر آمده است:
ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۰۴ - سال ۱۳۹۶
ماهنامه دام و کشت و صنعت پنجره ای به آگاهی و دانش
کارشناسان ما در مورد مشکلات تولید محصولات، که نمیتوانید برای آن جوابی پیدا کنید؛ میتوانند به شما کمک کنند
info@iranAgriMagazine.com