آگاهی مصرفکنندگان در مورد فرآوردههای خوراکی و آشامیدنی یک ضرورت بوده که از طریق اطلاعات درج شده روی بستهبندی مواد غذایی قابل دریافت است. با توجه به پیشرفت صنایع غذایی و گستردگی محصولات، رقابت میان تولیدکنندگان افزایش یافته و بازار رقابت به صورت ملی و بینالمللی پیش میرود؛ بنابراین توجه بیشتر به فرهنگسازی در آگاهسازی از اطلاعات کالای مصرفی از سوی تولیدکنندگان به مصرفکنندگان و ارتباط آن با حفظ سلامتی از سوی سازمانهای مربوطه اهمیت بسیار دارد. همچنین مصرفکننده با مشاهده اطلاعات ماده غذایی و یا آشامیدنی، میتواند انتخاب بهتری در کالای مصرفی داشته باشد.
به هرگونه اطلاعات نوشتاری، چاپی و یا تصویری که روی برچسب به نمایش درآمده و یا همراه فرآورده غذایی قابل مشاهده است، برچسب ماده غذایی گفته میشود. این برچسبها علاوه بر اطلاعات تغذیهای، میتواند کالای مورد نظر را از جنبه تبلیغاتی معرفی کند. در برچسب ماده غذایی اطلاعاتی مانند، اعلام مواد مغذی و تشکیل دهنده، وجود ماده غنیکننده، قندها، میزان نمک، فیبر خوراکی، نوع اسیدهای چرب اشباع، غیر اشباع و ترانس، مواد تشکیل دهنده، افزودنیها، مواد کمک فرآیند و هرگونه ادعایی که بیانگر خواص تغذیهای خاصی از ماده غذایی است -و شامل ویتامینها و مواد معدنی نیز میشود - آورده میشود.
علاوه بر این، مجوزها و پروانههای بهداشتی تولیدکننده، سری ساخت، تاریخ تولید و مصرف، نحوه نگهداری و استفاده، وزن فرآورده و اطلاعاتی که در انتخاب و آگاهسازی مشتری مورد استفاده است، بر برچسب درج میگردد.
قابل توجه است که برخی افراد که به ماده خاصی در فرمولاسیون مانند شیرینکنندهها و یا ماده غذایی مانند بادام زمینی، تخممرغ، فرآوردههای حاوی لاکتوز شیر، گلوتن در مبتلایان سلیاک و اسید آمینه فنیل آلانین در بیماران فنیل کتونوری حساسیت دارند، میبایست جملهای اخطاری از سوی تولیدکننده، روی بسته ذکر شود و در صورتی که محصول تولیدی مناسب افراد خاص بود، حتماً به اطلاع مصرفکننده برسد.
جالب توجه است که استفاده از صفات عالی مثل "بهترین" و مانند آن، کلمات تأکیدی غیرمعمول از قبیل حسی، عالی و مقایسهای مانند "بهتر و ایده آل" که موجب گمراهی مصرفکننده میشود، مجاز نیست.
درج لوگو و عنوان کردن عبارت "دارنده گواهی سیستمهای مدیریت ایمنی مواد غذایی" مانند: HACCP و ISO22000:2005، نشاندهنده تولید در شرایط ایمن است، البته پیادهسازی اینگونه استانداردها نیازمند رعایت پیش نیازهای مربوطه میباشد و درج این عناوین پس از تأیید سیستم تولیدی، توسط سازمان غذا و دارو امکانپذیر است. همچنین استفاده از "نشان ایمنی و سلامت" در راستای سیاست وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مطابق با دستورالعمل مربوطه و با تأیید سازمان غذا و دارو قابل استفاده است. حتی عبارت "مخصوص صادرات" روی بستهبندی، تنها با کسب مجوز از وزارت بهداشت و رعایت مقررات لازم، مجاز بوده و قابل عرضه در کشور هستند. درج ادعاهایی مانند "واحد برگزیده"، "بزرگترین صادر کننده"، "واحد نمونه" و "اولین تولید کننده" با ارائه گواهی معتبر از سازمان مربوطه با ذکر سال اخذ گواهی، قابل ذکر است. با رعایت مفاد استاندارد ملی ایران به شماره 12000، میتوان "نشان حلال" را روی بستهبندی استفاده نمود.
محصولات پروبیوتیک، که در بهبود سلامتی و تنظیم و کارآیی سیستم گوارشی و تقویت سیستم ایمنی، کاهش کلسترول و افزایش ارزش تغذیهای، مؤثر هستند؛ را با انجام آزمایشات مربوطه و اثبات پروبیوتیک بودن، میتوان از سلامتی بخشی آن فرآورده در برچسب ماده غذایی بهره گرفت.
قابل ذکر است، حقایق تغذیهای در تمام غذاها به غیر از غذاهایی با کاربردهای رژیمی خاص، نیازمند برچسب تغذیهای است. اطلاعات تغذیهای باید واضح، دقیق و صحیح بوده و مقادیر مواد مغذی را در اختیار مصرفکننده قرار دهد. بیان درصد مواد مغذی بر اساس یک رژیم 2000 کیلوکالری تنظیم شده و با استفاده از این اطلاعات مصرفکننده آگاه میشود که با خوردن 100 گرم یا یک سهم از ماده غذایی، چه مقدار نیاز روزانه خود به مواد مغذی را دریافت نموده است.
از آنجا که توصیههای تغذیهای درحال تجدید نظر است، قوانین برچسبگذاری هم نیاز به بازبینی دارد. در کنار معرفی ویژگیهای انحصاری یک ماده غذایی در بستهبندی خاص آن، پیشنهاد میشود با بهرهگیری از شرکتهای دانشبنیان، علاوه بر متنوع نمودن اشکال بستهبندی با توجه به هزینه تولید، در برندسازی، تقویت حضور در بازارهای داخلی و خارجی، افزایش ارزش افزوده، گسترش کارآفرینی، ایجاد ارتباط مناسب و محکم در زنجیره تولید و جذب سرمایهگذاران داخلی و خارجی در معرفی و رونق واحد تولیدی خود تلاش نمایند.
ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۰۷ و ۲۰۸ - سال ۱۳۹۶
کارشناسان ما در مورد مشکلات تولید محصولات، که نمیتوانید برای آن جوابی پیدا کنید؛ میتوانند به شما کمک کنند
info@iranAgriMagazine.com