تحریم‌ها، صنعت غذا را به خود آورد!

عدو شود سبب خیر، اگر خدا خواهد!

سیده طیبه عزتی

اهمیت امنیت غذا و تغذیه از تأمین غذا بیشتر بوده و تأمین آن بر سلامت جامعه مؤثر است. در دسترس بودن و عرضه غذای سالم و باکیفیت و قدرت خرید، شاخص‌های مهم در امنیت غذایی است. از سوی دیگر ذائقه و دانش تغذیه‌ای خانواده‌ها در نحوه اختصاص دادن بودجه برای تهیه با کیفیت‌ترین نوع غذای در دسترس با بودجه ممکن و چگونگی تقسیم غذا در خانواده عامل مهمی در تامین امنیت غذایی جامعه محسوب می‌شود.
اینکه دشمنان با بزرگنمایی کمبود موادغذایی را در بوق می‌کنند بیشتر ما را مطمئن می‌کند که کمبودی از این بابت وجود ندارد و به شهادت کارشناسان و فعالین، سالانه بیش از 100 میلیون تن مواد غذایی در کشور تولید می‌شود. البته شایان ذکر است که ممنوعیت صادرات 18 قلم کالای کشاورزی نیز از دیگر مسائل قابل تأمل این روزها است. صادر‌کنندگان با گلایه از تصمیمات اتخاذ شده مدعی هستند که بدون بررسی کارشناسی این تصمیم گرفته شده و از آنجا که سال‌ها برای کسب سهم صادراتی و سهم بازار تلاش و هزینه کرده‌اند، این ممنوعیت جز زیان ملی، ماحصل دیگری ندارد. اما دولت بحث تفاوت قیمت ارز دولتی و آزاد را دلیل بر این کار عنوان کرده و به‌منظور جلوگیری از سودجویی‌های احتمالی ممنوعیت 18 قلم از کالاهای کشاورزی را عملیاتی کرده است.
امنیت غذایی از نظر فائو دارای چهار بُعد شامل مهیا بودن، دسترسی، مصرف و ثبات است. ثبات غذایی، از دو جنبه در دسترس بودن و دسترسی الزامی در همه زمان‌ها دارای اهمیت است.  امنیت غذا و تغذیه، زمانی قابل اجرا است که همه افراد در هر زمانی به مقدار کافی و باکیفیت از غذاهای متنوع با محتوای مواد مغذی و ایمن برای تامین نیازهای برنامه‌های غذایی خود استفاده کنند. در این صورت آحاد جامعه می‌توانند زندگی سالم و فعال همراه با بهداشت محیط و سلامت داشته باشند.

راهکار را پیدا می‌کنیم!

دکتر داودآبادی، دبیر انجمن صنایع تولید و صادرکنندگان کنستانتره و آبمیوه ایران، تهدید امنیت غذایی ایران را پیش از هر مورد، خشکسالی عنوان کرد و به نشریه گفت: مصرف بی‌رویه آب در کشاورزی ایران و آبیاری به‌صورت سنتی بسیاری از زمین‌ها مسئله‌ساز است که باید با تغییر برخی از قوانین و ارائه راهکارهای اصولی، همچون یکپارچه‌سازی اراضی و لزوم استفاده از آبیاری‌های تحت‌فشار، میزان مصرف آب حساب شده‌تر باشد تا علاوه‌بر تداوم خودکفایی محصولاتی همچون گندم، در دیگر محصولات نیز خودکفا شویم. وی با بی‌تأثیر خواندن تحریم‌ها بر امنیت‌غذایی اشاره کرد: هر کشوری متناسب با شرایطی که در آن قرار دارد اقدام به تولید محصولات مورد نیاز خود می‌کند. به‌عنوان مثال انگلستان با اینکه زمین‌های زارعی کمی دارد اما رو به کشاورزی طبقاتی آورد تا بتواند محصول بیشتری را در واحد سطح تولید کند.

برای مطالعه مطلب «بازتعریف در‭ ‬امنیت‭ ‬غذایی» کلیک کنید

گاهی صفرها جابه‌جا می‌شود!

مهندس یونس ژائله، بنیانگذار گروه صنایع غذای شیرین عسل، درخصوص نقش و اهمیت امنیت غذایی در شرایط حاضر کشور به نشریه گفت: دولت حتما ذخایر استراتژیک دارد. اما بهتر است آمار و ارقام ارائه شده به‌صورت دیجیتال نیز مورد بررسی قرار گیرد، چرا که گاهی اوقات روی کاغذ، صفرها جابه‌جا می‌شود.

نا امنی غذایی در ایران و برخی کشورها

گسترش و شیوع نا امنی غذایی، کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه را به ترتیب 6 و 70 درصد تهدید می‌کند. کشور ایران در نقشه جهانی امنیت غذایی جزء مناطق پر خطر است. شیوع نا امنی غذایی در سایر نقاط دنیا طی سال‌های 1995-2007 در امریکا بین 10 تا 12 درصد در نوسان بود. شیوع نا امنی غذایی در بین گروهی از زنان روستایی در مالزی 50 درصد، بولیوی 70 درصد و در فیلیپین 35 درصد گزارش شد. براساس مطالعات صورت گرفته 20 درصد جمعیت ایران از کمبود انرژی و پروتئین رنج می‌برند که این مشکل می‌تواند کیفیت زندگی خانوارهای ایرانی را تحت تاثیر قرار دهد.
به‌طوری که در اصل 3 و بندهای 12 و 13 قانون اساسی آمده است: «پی‌ریزی اقتصادی صحیح و عادلانه بر طبق ضوابط اسلامی برای ایجاد رفاه و رفع فقر و برطرف ساختن هر نوع محرومیت در زمینه‌های تغذیه، مسکن، کار، بهداشت و تعمیم بیمه» و «تأمین خودکفایی در علوم و فنون و صنعت و کشاورزی و امور نظامی و مانند آن‌ها» بیانگر اهمیت این موضوع است. برای تامین امنیت غذایی در یک کشور و نظام اجتماعی باید سازمان‌ها و نهادها با هم همکاری داشته باشند و با هماهنگی یک سازمان متولی امنیت غذایی، بر تولید یا واردات مواد و فرآورده‌های غذایی، آموزش و آگاهی دادن به جامعه و سیاست‌گذاری‌های کلان اقتصادی نقش ایفا کنند، تا نسبت به نوع مواد غذایی، میزان، قیمت و قدرت خرید اقشار مختلف مردم همیشه آگاه بوده تا بتواند در مواقع بحرانی مدیریت کند. پایش نا امنی غذایی می‌تواند به سیاست‌گذاران، سازمان‌های توسعه و سایر نهادهای متولی سلامت جامعه برای طراحی برنامه‌ها کمک ارزنده‌ای داشته باشد.

نشریه دام و کشت و صنعت - شماره  ۲۲۰ - سال ۱۳۹۷
 

ماهنامه دام و کشت و صنعت پنجره ای به آگاهی و دانش