چای، یک نوشیدنی پُرمصرف در کشور ماست و پای ثابت هر محفل و جمعی شاید چای باشد. شاید به جرأت بتوان ایرانی‌ها را یکی از پرمصرف‌ترین کشورهای دنیا از نظر نوشیدن چای به حساب آورد. 
اما در این بین آنچه مورد سؤال است اینکه ‮«‬چای ایرانی بنوشیم یا خارجی؟‭!‬‮»‬ حتماً همه شما در رسانه‌های مختلف دیده‌اید که مردم را ترغیب به مصرف چای ایرانی می‌نمایند اما با همه این‌ها باز هم رغبت مردم به مصرف چای خارجی بیشتر است. 
از یک طرف تولیدات داخلی کفاف مصرف مردم را نمی‌دهد و از دیگر سو مردم، کفه ترازوی کیفیت چای را به نفع چای خارجی سنگین‌تر می‌بینند، به همین دلیل چای خارجی جایگاه بهتری در بین مردم دارد. 
در مورد موضوع کیفیت چای ایرانی و مقایسه آن با نوع خارجی گزارشی کوتاه تهیه کرده‌ایم که در آن نظر حسین عیوضی دریانی از با سابقه‎ترین تبازرگانان چای و رئیس سابق اتحادیه تولیدکنندگان، بازرگانان و صنایع بسته‌بندی چای کشور و حبیب جهانسوز، رئیس سازمان چای کشور را در این مورد جویا شده ایم:

حسین عیوضی دریانی، یکی از بازرگانان پیش‌کسوت ضمن انتقاد از قاچاق چای به کشور می‌گوید‭: ‬کل مصرف چای کشور چیزی در حدود 130‭-‬120 هزار تن در سال است در صورتی که تولید داخلی ما در بهترین حالت 25‭-‬20 هزار تن است؛ پس ما ناگریز به واردات چای هستیم. 
وی در ادامه بیان کرد‭: ‬بنده هم بسیار معتقد به شعار ‮«‬ایرانی! چای ایرانی بنوش‮»‬ هستم و طرفدار تولید داخلی می‌باشم اما مسئله این است که تولیدات داخلی ما کافی نیست و ناچار به واردات هستیم. 
چای ایرانی، یکی از انواع ارگانیک و بسیار خوب چای در دنیاست و کیفیت خوبی دارد اما چای خارجی هم با کیفیت است جنس بوته‌های چای ما از نوع چای چینی است که نسبت به چای هند و سیلان کم‌رنگ‌تر است. 
چون اولاً شرایط آب و هوایی کشورهای سریلانکا و هند برای تولید چای بسیار مناسب است و ثانیاً اینکه رقم بوته‌های چای آنها از چای با کیفیت می‌باشد. 
عیوضی دریانی افزود‭: ‬بعضی تبلیغات منفی در مورد چای خارجی به دور از انصاف است. وی در توضیح صحبت‌های خود می‌گوید‭: ‬شما برنج ایرانی و هندی را مقایسه بکنید.
برنج هندی به هیچ عنوان از نظر کیفیت و عطر و طعم در حد برنج ایرانی نیست و این یک واقعیت است که برنج ما بهتر است و هیچ کس نمی‌تواند این موضوع را انکار کند.
مصرف کننده داخلی هم به خوبی این مسئله را درک کرده و به برنج ایرانی تمایل بیشتری دارد. اما در مورد چای اینگونه نیست؛ به دلایلی که عرض کردم چای خارجی کیفیت خیلی خوبی دارد؛ چون شرایط آب و هوایی آنها برای چای مناسب‌تر است.

حبیب جهانساز، رئیس سازمان چای کشور نیز در پاسخ به سؤالات خبرنگار دام، کشت و صنعت عنوان کرد‭: ‬به‌طور کلی مقایسه کیفیت محصولات کشاورزی بستگی به معیارهای مورد سنجش آن محصول دارد و شاخص‌های کیفیت بستگی به عطر، طعم، رنگ و رویت‭  - ‬شکل ظاهری‭ -  ‬چای خشک دارد که همان خواص حسی یا ارگانولوپتیکی بوده و بستگی به تیپ گیاه، شرایط آب و هوایی منطقه کشت، نوع برگ چینی، کیفیت ماده اولیه که عامل اصلی ارتقای کیفیت چای خشک استحصالی است.
 اما ما در عصری زندگی می‌کنیم که کشورها با تکنولوژی و فن‌آوری‌های جدید درصدد تسخیر دنیا می‌باشند و امروزه مهم‌ترین شاخص محصولات کشاورزی - ‬مواد غذایی مورد مصرف‭ - ‬علاوه بر دارا بودن کیفیت نسبی آن‌ها، در گام اول ارجحیت سلامت و ارگانیک بودن محصولات تولید شده می‌باشد. در این راستا چای نیز به‌عنوان پرمصرف‌ترین نوشیدنی بعد از آب از این قاعده مستثنی نیست.
لذا با توجه به شرایط آب و هوایی خاص اقلیمی در مناطق چای‌خیز ایران - ‬زمستان‌های نسبتاً سرد، آفات و بیماری‌ها پایین‎تر از سطح آستانه اقتصادی‭ -  ‬در نتیجه چای خشک استحصالی عاری از سموم شیمیایی بوده و استفاده بهینه از کودهای شیمیایی نیز این زمینه را مهیا نموده است تا از این حیث در بالاترین سطح کیفی قرار گیرد. 
وی در ادامه افزود‭: ‬باغات چای ایران از تیپ چای‌های چینی و هیبرید بوده و همانند اکثر کشورهای چای‌خیز به‌طور مثال هند که 38 درصد باغات سن بالای 60 سال و 58 درصد آن به‌صورت باغ‌های بالای 40 سال و در حدود 4 درصد آن باغ‌های کمتر از 20 سال احداث می‌باشد یا سریلانکا که حدود 50 درصد باغات چای آن بالای 70 سال از عمر آن می‌گذرد و سطح وسیعی از باغات چای ایران نیز به‌صورت بذری می‌باشند. 
کشور ایران همچون کشورهای چین و ژاپن که از استوا فاصله دارند در عرض 37 درجه قرار گرفته و به همین علت مدت زمان برداشت برگ سبز چای در این کشورها شش ماه از سال صورت می‌گیرد که در مقایسه با کشورهایی همچون هند، سریلانکا و کنیا که در عرض 0 تا 7 درجه قرار دارند و طول دوره برداشت در آن‌ها به‌صورت 10 تا 11 ماه از سال می‌باشد متفاوت است. 
جهانساز گفت‭: ‬از چالش‌های پیش روی چای ایرانی، محدودیت سطح زیرکشت است که تنها در دو استان شمالی - ‬گیلان و بخشی از مازندران‭ - ‬فعالیت دارند. همچنین میانگین پایین سطح زیرکشت خانوار و جدا بودن زنجیره ارزشی چای - ‬باغ، کارخانه، بازار‭ - ‬را می‌توان نام برد که البته با برنامه‌ریزی و اقدامات مثبت صورت گرفته درخصوص حل این مشکلات گام‌های مفیدی برداشته شده است. در ضمن با توجه به محدودیت سطح زیرکشت علی‌رغم مصرف بالای چای‭  - ‬80 تا 90 هزارتنی‭ -  ‬در کشور و میانگین تولید 25 هزار تن، با طرح‌های اجرایی تعریف شده که شامل مدیریت‌های به‌زراعی و آبیاری است سعی برآن است که افزایش کمی و کیفی محصول در واحد سطح ارتقاء یافته تا حداقل میزان واردات چای خارجی را به کشور عزیزمان شاهد باشیم و درصد بیشتری از هم‌وطنان بتوانند از موهبت سلامت چای ایرانی برخوردار گردند. 

ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۳۲- سال ۱۳۹۸