نویسنده: لیلا عنبرستانی*
مكانیزاسیون یكی از راههای گذر از كشاورزی سنتی به كشاورزی پایدار است. تاكنون توسعه مكانیزاسیون مفهومی در راستای استفاده از ادوات و ماشینها در مزارع و فضای باز داشته درحالی كه امروزه در جهان بخش عمدهای از توسعه تولید محصول در فضای بسته و كنترل شده صورت میگیرد، كه نگاه موثر به این بخش میتواند نقش بسزایی در افزایش تولیدات كشاورزی و خودكفایی ایجاد كند.
از این رو تولید قارچ خوراكی یكی از صنایع اصلی در این بخش محسوب میشود. بهطوری كه براساس آمار سال 92، سطح زیركشت قارچهای خوراكی 6/82 هكتار و میزان تولید 103 هزار تن و عملكرد در واحد سطح 7/20 كیلوگرم در مترمربع بود.
مزایای تولید قارچ خوراكی شامل زودبازده بودن این واحدها، تخصیص اعتبار و تسهیلات بانكی، مستقل بودن از اقلیم، نیاز به آب و زمین كمتر نسبت به سایر محصولات كشاورزی، منجر به استقبال روزافزون متقاضیان احداث واحدهای پرورش قارچ خوراكی شده است.
از این حیث درخصوص اثر مكانیزاسیون در این روند، كمبودها، مشكلات موجود و همچنین اقدامات انجام شده تاكنون و برنامههای توسعهیافته مسئولان سرفصل را با عنوان مكانیزاسیون و تولید قارچ خوراكی اختصاص دادهایم تا در راستای بهینهسازی و بهرهوری از امكانات موجود در این مبحث به ارتقای این صنعت مهم یاری رسانیم.
دكتر محمدحسن افشار، رئیس انجمن تولیدكنندگان قارچ خوراكی، درخصوص وضعیت تولید قارچ به نشریه گفت: صنعت تولید قارچ كشور در زمینه بینالمللی مشكلی ندارد، بهدلیل اینكه تمام مواد اولیه تولید داخل است و خوشبختانه وابستگی وجود ندارد.
درخصوص خاك پوششی نیز تنها 10 درصد آن بهصورت واردات از كشورهایی نظیر قزاقستان، اوكراین و بخشی مربوط به مسئله بستهبندی كه از كشور ژاپن وارد میشود باعث افزایش سه برابری قیمت آن شده است.
وی ادامه داد: با وجود تحریمها حدود 500 تا 600 تن افزایش تولید داشتیم. مشكل عمده در این بخش نوسانات ارزی است كه نبود برنامهریزی صحیح در صادرات را باعث شده است. عمده صادرات ما به كشور عراق است كه حدود 70 درصد را به خود اختصاص داده و پس از آن كشورهایی همچون قطر، عمان، امارات، آذربایجان، ارمنستان، تركمنستان و افغانستان میباشد.
رئیس انجمن تولیدكنندگان قارچ خوراكی با ابراز خرسندی از میزان صادرات افزود: خوشبختانه در حال حاضر با تبدیل نرخ ارز توسط دولت به قیمت واقعی، صادرات در حال رونق است كه منجر به حدود 70 هزار تن صادرات شد. اما با این وجود مسئله حملونقل یكی از معضلات اصلی در بخش صادرات است كه به دلیل شرایط خاص نگهداری قارچ خوراكی وسایل نقلیه استانداردی موجود نیست.
اگر بتوان با همكاری راه و شهرسازی این مسئله را برطرف یا ماشینهای مناسبی طراحی كرد، مطمئناَ شاهد پیشرفت چشمگیری در صادرات خواهیم بود.
افشار با اشاره به رشد در ادوات كشت قارچ خوراكی اظهار داشت: در زمینه ماشینها براساس آخرین استانداردها و تكنولوژیهای روز دنیا رشد كردهایم بر همین اساس 4 برابر افزایش تولید در مترمربع را شاهد هستیم چرا كه در كشور، تولیدكنندگان تكنولوژی روز در تولید قارچ و صنعتگران توانایی را دارا میباشیم.
وی اذعان داشت: در زمینه مكانیزاسیون دولت تسهیلاتی را تخصیص داده اما متأسفانه فهرست ملزومات در این بخش با فهرست اعلام شده از سوی بانك همخوانی نداشته و عملاً بدون استفاده است.
با توجه به توسعه قابل توجه تولید قارچ و ماهیت تولید این محصول كه مستلزم استفاده از تجهیزات و تأسیسات میباشد، افزایش دقت و سرعت در عملیات تولید و بالتبع آن افزایش عملكرد در تولید محصولات كشاورزی بهمنظور افزایش كمیت و كیفیت تولید ضروری است.
ارتقاء مكانیزاسیون پرورش قارچ خوراكی، علاوهبر تأمین تأسیسات مناسب-یعنی استفاده از هواساز، دیگ بخار و چیلر- و هم مكانیزه كردن عملیات كاشت تا برداشت قارچ خوراكی، بهعنوان اهداف ارتقاء درجه مكانیزاسیون واحدهای پرورش قارچ خوراكی مهم تلقی میشود.
با توجه به شرایط موجود و نیاز به پیشرفت در این صنعت جا دارد كه به نقطهنظرات دستاندركاران این حرفه توجه بیشتری شود. امید آنكه بتوان در شمارههای بعدی از دیدگاههای مختلف و پیشنهادات وسیعتری بهره ببریم.
* دانشجوی دكترای مكانیزاسیون
ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۲۸- ۱۳۹۸
کارشناسان ما در مورد مشکلات تولید محصولات، که نمیتوانید برای آن جوابی پیدا کنید؛ میتوانند به شما کمک کنند
info@iranAgriMagazine.com