افزایش‭ ‬صادرات‭ ‬با؛

ارتقاء‭ ‬مكانیزاسیون‭ ‬پرورش‭ ‬قارچ

نویسنده: لیلا‭ ‬عنبرستانی‭*‬

مكانیزاسیون‭ ‬یكی‭ ‬از‭ ‬راه‌های‭ ‬گذر‭ ‬از‭ ‬كشاورزی‭ ‬سنتی‭ ‬به‭ ‬كشاورزی‭ ‬پایدار‭ ‬است‭. ‬تاكنون‭ ‬توسعه‭ ‬مكانیزاسیون‭ ‬مفهومی‭ ‬در‭ ‬راستای‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬ادوات‭ ‬و‭ ‬ماشین‌ها‭ ‬در‭ ‬مزارع‭ ‬و‭ ‬فضای‭ ‬باز‭ ‬داشته‭ ‬درحالی‭ ‬كه‭ ‬امروزه‭ ‬در‭ ‬جهان‭ ‬بخش‭ ‬عمده‌ای‭ ‬از‭ ‬توسعه‭ ‬تولید‭ ‬محصول‭ ‬در‭ ‬فضای‭ ‬بسته‭ ‬و‭ ‬كنترل‭ ‬شده‭ ‬صورت‭ ‬می‌گیرد،‭ ‬كه‭ ‬نگاه‭ ‬موثر‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬بخش‭ ‬می‌تواند‭ ‬نقش‭ ‬بسزایی‭ ‬در‭ ‬افزایش‭ ‬تولیدات‭ ‬كشاورزی‭ ‬و‭ ‬خودكفایی‭ ‬ایجاد‭ ‬كند‭. ‬
از‭ ‬این‭ ‬رو‭ ‬تولید‭ ‬قارچ‭ ‬خوراكی‭ ‬یكی‭ ‬از‭ ‬صنایع‭ ‬اصلی‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬بخش‭ ‬محسوب‭ ‬می‌شود‭. ‬به‌طوری‭ ‬كه‭ ‬براساس‭ ‬آمار‭ ‬سال‭ ‬92،‭ ‬سطح‭ ‬زیركشت‭ ‬قارچ‌های‭ ‬خوراكی‭ ‬6/82‭ ‬هكتار‭ ‬و‭ ‬میزان‭ ‬تولید‭ ‬103‭ ‬هزار‭ ‬تن‭ ‬و‭ ‬عملكرد‭ ‬در‭ ‬واحد‭ ‬سطح‭ ‬7‭/‬20‭ ‬كیلوگرم‭ ‬در‭ ‬مترمربع‭ ‬بود‭.‬
مزایای‭ ‬تولید‭ ‬قارچ‭ ‬خوراكی‭ ‬شامل‭ ‬زودبازده‭ ‬بودن‭ ‬این‭ ‬واحدها،‭ ‬تخصیص‭ ‬اعتبار‭ ‬و‭ ‬تسهیلات‭ ‬بانكی،‭ ‬مستقل‭ ‬بودن‭ ‬از‭ ‬اقلیم،‭ ‬نیاز‭ ‬به‭ ‬آب‭ ‬و‭ ‬زمین‭ ‬كمتر‭ ‬نسبت‭ ‬به‭ ‬سایر‭ ‬محصولات‭ ‬كشاورزی،‭ ‬منجر‭ ‬به‭ ‬استقبال‭ ‬روزافزون‭ ‬متقاضیان‭ ‬احداث‭ ‬واحدهای‭ ‬پرورش‭ ‬قارچ‭ ‬خوراكی‭ ‬شده‭ ‬است‭. ‬
از‭ ‬این‭ ‬حیث‭ ‬درخصوص‭ ‬اثر‭ ‬مكانیزاسیون‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬روند،‭ ‬كمبود‌ها،‭ ‬مشكلات‭ ‬موجود‭ ‬و‭ ‬همچنین‭ ‬اقدامات‭ ‬انجام‭ ‬شده‭ ‬تاكنون‭ ‬و‭ ‬برنامه‌های‭ ‬توسعه‌یافته‭ ‬مسئولان‭ ‬سرفصل‭ ‬را‭ ‬با‭ ‬عنوان‭ ‬مكانیزاسیون‭ ‬و‭ ‬تولید‭ ‬قارچ‭ ‬خوراكی‭ ‬اختصاص‭ ‬داده‌ایم‭ ‬تا‭ ‬در‭ ‬راستای‭ ‬بهینه‌سازی‭ ‬و‭ ‬بهره‌وری‭ ‬از‭ ‬امكانات‭ ‬موجود‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬مبحث‭ ‬به‭ ‬ارتقای‭ ‬این‭ ‬صنعت‭ ‬مهم‭ ‬یاری‭ ‬رسانیم‭.‬

صادرات‭ ‬قارچ‭ ‬در‭ ‬گرو‭ ‬ادوات

دكتر‭ ‬محمدحسن‭ ‬افشار،‭ ‬رئیس‭ ‬انجمن‭ ‬تولیدكنندگان‭ ‬قارچ‭ ‬خوراكی،‭ ‬درخصوص‭ ‬وضعیت‭ ‬تولید‭ ‬قارچ‭ ‬به‭ ‬نشریه‭ ‬گفت‭: ‬صنعت‭ ‬تولید‭ ‬قارچ‭ ‬كشور‭ ‬در‭ ‬زمینه‭ ‬بین‌المللی‭ ‬مشكلی‭ ‬ندارد،‭ ‬به‌دلیل‭ ‬اینكه‭ ‬تمام‭ ‬مواد‭ ‬اولیه‭ ‬تولید‭ ‬داخل‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬خوشبختانه‭ ‬وابستگی‭ ‬وجود‭ ‬ندارد‭.‬
درخصوص‭ ‬خاك‭ ‬پوششی‭ ‬نیز‭ ‬تنها‭ ‬10‭ ‬درصد‭ ‬آن‭ ‬به‌صورت‭ ‬واردات‭ ‬از‭ ‬كشورهایی‭ ‬نظیر‭ ‬قزاقستان،‭ ‬اوكراین‭ ‬و‭ ‬بخشی‭ ‬مربوط‭ ‬به‭ ‬مسئله‭ ‬بسته‌بندی‭ ‬كه‭ ‬از‭ ‬كشور‭ ‬ژاپن‭ ‬وارد‭ ‬می‌شود‭ ‬باعث‭ ‬افزایش‭ ‬سه‭ ‬برابری‭ ‬قیمت‭ ‬آن‭ ‬شده‭ ‬است‭.‬
وی‭ ‬ادامه‭ ‬داد‭: ‬با‭ ‬وجود‭ ‬تحریم‌ها‭ ‬حدود‭ ‬500‭ ‬تا‭ ‬600‭ ‬تن‭ ‬افزایش‭ ‬تولید‭ ‬داشتیم‭. ‬مشكل‭ ‬عمده‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬بخش‭ ‬نوسانات‭ ‬ارزی‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬نبود‭ ‬برنامه‌ریزی‭ ‬صحیح‭ ‬در‭ ‬صادرات‭ ‬را‭ ‬باعث‭ ‬شده‭ ‬است‭. ‬عمده‭ ‬صادرات‭ ‬ما‭ ‬به‭ ‬كشور‭ ‬عراق‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬حدود‭ ‬70‭ ‬درصد‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬خود‭ ‬اختصاص‭ ‬داده‭ ‬و‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬كشورهایی‭ ‬همچون‭ ‬قطر،‭ ‬عمان،‭ ‬امارات،‭ ‬آذربایجان،‭ ‬ارمنستان،‭ ‬تركمنستان‭ ‬و‭ ‬افغانستان‭ ‬می‌باشد‭. ‬
رئیس‭ ‬انجمن‭ ‬تولیدكنندگان‭ ‬قارچ‭ ‬خوراكی‭ ‬با‭ ‬ابراز‭ ‬خرسندی‭ ‬از‭ ‬میزان‭ ‬صادرات‭ ‬افزود‭: ‬خوشبختانه‭ ‬در‭ ‬حال‭ ‬حاضر‭ ‬با‭ ‬تبدیل‭ ‬نرخ‭ ‬ارز‭ ‬توسط‭ ‬دولت‭ ‬به‭ ‬قیمت‭ ‬واقعی،‭ ‬صادرات‭ ‬در‭ ‬حال‭ ‬رونق‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬منجر‭ ‬به‭ ‬حدود‭ ‬70‭ ‬هزار‭ ‬تن‭ ‬صادرات‭ ‬شد‭. ‬اما‭ ‬با‭ ‬این‭ ‬وجود‭ ‬مسئله‭ ‬حمل‌ونقل‭ ‬یكی‭ ‬از‭ ‬معضلات‭ ‬اصلی‭ ‬در‭ ‬بخش‭ ‬صادرات‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬به‭ ‬دلیل‭ ‬شرایط‭ ‬خاص‭ ‬نگهداری‭ ‬قارچ‭ ‬خوراكی‭ ‬وسایل‭ ‬نقلیه‭ ‬استانداردی‭ ‬موجود‭ ‬نیست‭.‬
اگر‭ ‬بتوان‭ ‬با‭ ‬همكاری‭ ‬راه‭ ‬و‭ ‬شهرسازی‭ ‬این‭ ‬مسئله‭ ‬را‭ ‬برطرف‭ ‬یا‭ ‬ماشین‌های‭ ‬مناسبی‭ ‬طراحی‭ ‬كرد،‭ ‬مطمئناَ‭ ‬شاهد‭ ‬پیشرفت‭ ‬چشمگیری‭ ‬در‭ ‬صادرات‭ ‬خواهیم‭ ‬بود‭. ‬
افشار‭ ‬با‭ ‬اشاره‭ ‬به‭ ‬رشد‭ ‬در‭ ‬ادوات‭ ‬كشت‭ ‬قارچ‭ ‬خوراكی‭ ‬اظهار‭ ‬داشت‭: ‬در‭ ‬زمینه‭ ‬ماشین‌ها‭ ‬براساس‭ ‬آخرین‭ ‬استانداردها‭ ‬و‭ ‬تكنولوژی‌های‭ ‬روز‭ ‬دنیا‭ ‬رشد‭ ‬كرده‌ایم‭ ‬بر‭ ‬همین‭ ‬اساس‭ ‬4‭ ‬برابر‭ ‬افزایش‭ ‬تولید‭ ‬در‭ ‬مترمربع‭ ‬را‭ ‬شاهد‭ ‬هستیم‭ ‬چرا‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬كشور،‭ ‬تولیدكنندگان‭ ‬تكنولوژی‭ ‬روز‭ ‬در‭ ‬تولید‭ ‬قارچ‭ ‬و‭ ‬صنعت‌گران‭ ‬توانایی‭ ‬را‭ ‬دارا‭ ‬می‌باشیم‭.‬
وی‭ ‬اذعان‭ ‬داشت‭: ‬در‭ ‬زمینه‭ ‬مكانیزاسیون‭ ‬دولت‭ ‬تسهیلاتی‭ ‬را‭ ‬تخصیص‭ ‬داده‭ ‬اما‭ ‬متأسفانه‭ ‬فهرست‭ ‬ملزومات‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬بخش‭ ‬با‭ ‬فهرست‭ ‬اعلام‭ ‬شده‭ ‬از‭ ‬سوی‭ ‬بانك‭ ‬همخوانی‭ ‬نداشته‭ ‬و‭ ‬عملاً‭ ‬بدون‭ ‬استفاده‭ ‬است‭. ‬

احساس‭ ‬نیاز‭ ‬به‭ ‬پیشرفت

با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬توسعه‭ ‬قابل‭ ‬توجه‭ ‬تولید‭ ‬قارچ‭ ‬و‭ ‬ماهیت‭ ‬تولید‭ ‬این‭ ‬محصول‭ ‬كه‭ ‬مستلزم‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬تجهیزات‭ ‬و‭ ‬تأسیسات‭ ‬می‌باشد،‭ ‬افزایش‭ ‬دقت‭ ‬و‭ ‬سرعت‭ ‬در‭ ‬عملیات‭ ‬تولید‭ ‬و‭ ‬بالتبع‭ ‬آن‭ ‬افزایش‭ ‬عملكرد‭ ‬در‭ ‬تولید‭ ‬محصولات‭ ‬كشاورزی‭ ‬به‌منظور‭ ‬افزایش‭ ‬كمیت‭ ‬و‭ ‬كیفیت‭ ‬تولید‭ ‬ضروری‭ ‬است‭. ‬
ارتقاء‭ ‬مكانیزاسیون‭ ‬پرورش‭ ‬قارچ‭ ‬خوراكی،‭ ‬علاوه‌بر‭ ‬تأمین‭ ‬تأسیسات‭ ‬مناسب‭-‬یعنی‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬هواساز،‭ ‬دیگ‭ ‬بخار‭ ‬و‭ ‬چیلر‭- ‬و‭ ‬هم‭ ‬مكانیزه‭ ‬كردن‭ ‬عملیات‭ ‬كاشت‭ ‬تا‭ ‬برداشت‭ ‬قارچ‭ ‬خوراكی،‭ ‬به‌عنوان‭ ‬اهداف‭ ‬ارتقاء‭ ‬درجه‭ ‬مكانیزاسیون‭ ‬واحدهای‭ ‬پرورش‭ ‬قارچ‭ ‬خوراكی‭ ‬مهم‭ ‬تلقی‭ ‬می‌شود‭.‬
با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬شرایط‭ ‬موجود‭ ‬و‭ ‬نیاز‭ ‬به‭ ‬پیشرفت‭ ‬در‭ ‬این‭ ‬صنعت‭ ‬جا‭ ‬دارد‭ ‬كه‭ ‬به‭ ‬نقطه‌نظرات‭ ‬دست‌اندركاران‭ ‬این‭ ‬حرفه‭ ‬توجه‭ ‬بیشتری‭ ‬شود‭. ‬امید‭ ‬آن‌كه‭ ‬بتوان‭ ‬در‭ ‬شماره‌های‭ ‬بعدی‭ ‬از‭ ‬دیدگاه‌های‭ ‬مختلف‭ ‬و‭ ‬پیشنهادات‭ ‬وسیع‌تری‭ ‬بهره‭ ‬ببریم‭. ‬

‭* ‬دانشجوی‭ ‬دكترای‭ ‬مكانیزاسیون

ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۲۸- ۱۳۹۸