ارزهای بی‌زبان دولتی و دلالان با زبان و شرکاء دولتی
گفتم این جام پر از ارز به تو کی داد...

دکتر لیلا عنبرستانی

حکایت میلیون‌ها دلار ارز تاراج شده دولتی در قالب واردات کمباین برنج و «امثالهم» و داد و فغان شمالی‌های برنجکار و اتحادیه‌ها و تعاونی‌های آن‌ها که کمباینی دریافت نکرده‌اند و افشاگری انجمن ها مبنی بر این‌که وزارتخانه بی محابا و به بهانه این‌که برای واردات کمباین ارز دولتی تخصیص داده، تولید و برداشت برنج را فدای اهداف دلالان و سوءاستفاده‌چی‌هایی کردند که دو بهره‌برداری نا به جا نمودند:
الف- برخی هنگام ارائه پروفرما قیمت تراکتورها، کمباین ها، نشاکارها و... را تا 50 درصد بالاتر از قیمت واقعی ارائه دادند به‌صورتی که ارز دولتی 4200 تومانی برای آن‌ها 2000 تومان تمام شد.
ب: از آنجا که در ادامه مجوز هیأت وزیران آمده بود دستگاه هایی که ساخت داخل ندارند ازجمله کمباین، تراکتور، نشاءکار و... و «امثالهم»، با سوءاستفاده از کلمه امثالهم هنگام واردات به جای کمباین، بیل و کلنگ، داس، قیچی باغبانی و... را هم وارد کردند و درنهایت پس از این‌که همه حتی واردکنندگان کاغذ دیواری هم به نوا رسیدند و ارز دولتی هم تمام شد، دستور توقف اختصاص ارز کمباین ها و نشاکارهایی که دیگر نمی توانند ارز بگیرند صادر شد و معلوم نشد که برخی شرکت های دریافت‌کننده مجوز چرا پروفرمای غیرواقعی ارائه دادند، تازه بر همان اساس گران فروشی چرا همه تعهدات خودت را انجام نداند.
طی مصاحبه با برخی از کشاورزان، تعاونی‌ها و مسئولین امر در ماشین‌های کشاورزی مبنی بر واردات کمباین برنج و اشباع آن در صنعت برنج کاری، این گزارش به بررسی دیدگاه‌های برخی متخصصین و کاربران جهت رسیدگی به این موضوع و ارائه راه‌کار از سوی متولیان آن پرداخته است زیرا پس از داستان اختصاص و دریافت ارز دولتی توسط واردکننده‌ها، تولیدکنندگان داخلی مدعی تولید کمباین اعتراض می‌کنند و توقع حمایت دولتی در راستای جهش تولید دارند که چه بسا با این شرایط و ادامه این روند آسیب زیادی متحمل شوند.
در همین رابطه علی اصغر حمیدی فرد، مدیرعامل کمباین‌سازی ایران در گفت‌وگو با آستان نیوز درباره مشکلات ناشی از این مسئله بیان کرد: وابستگی برداشت برنج از شالیزارهای کشور به شرکت‌های بیگانه و خروج ارز از کشور، آن هم در شرایطی که نیاز به ارز دولتی مشهود است و همچنین تسلط عوامل خارجی بر شرایط برنج در کشور، سبب کاهش امنیت غذایی می‌گردد.
وی تاکید کرد: وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت جهاد کشاورزی و بانک مرکزی باید از اختصاص ارز دولتی به واردات کمباین برنج جلوگیری می‌کردند که نکردند و به جای آن برای واردات قطعات که نهایتاً منجر به تولید کمباین و تراکتور می شد ارز آزاد اختصاص می دادند.

واردات کمباین برنج بیش از نیاز واقعی کشور!
در ادامه، ابراهیم بابایی عضو هیئت مدیره تعاونی کمباین‌داران مازندران، شهرستان آمل گفت: در سال دو بار در سطح 40 تا 50 هزار هکتار کشت برنج انجام می‌دهیم که این میزان شالی‌کاری به 500 تا 600 کمباین برای برداشت نیاز دارد. این در صورتی است که واردات کمباین بیش از نیاز کشور بوده و افزایش قیمت قطعات یکی دیگر از مشکلات این بخش است.
در حال حاضر کشاورز نیاز بسیاری به تراکتور، دستگاه نشاء و تیلر دارد که کمبود آن‌ها کاملا مشهود و معلوم نیست کمباین ها و نشاکارها وارداتی با ارز دولتی کجا رفته است؟ و هر دستگاه چقدر فروخته شده و نظارت دستگاه مجوزدهنده و راستی آزمایی در ارائه قیمت‌گذاری و تحویل چگونه بوده است.

یک سال در صف دریافت تراکتور
سید اسماعیل پور اسماعیل عضو هیئت مدیره کمباین‌داران مازندران در شهرستان بابلسر با تأکید بر این‌که با کمبود جدی تراکتور رو به رو هستیم و در حالی که از یکسال پیش تا کنون درخواست خود را به تراکتور‌سازی تبریز اعلام کرده‌ایم، ‌نتیجه‌ای به دست نیامده است.
همچنین از طرف دولت و نمایندگان هیچ حمایتی صورت نمی‌گیرد. حتی رسیدگی لازمه هم انجام نمی‌شود اما واردات کمباین با ارز دولتی به وفور صورت گرفته و خواستار دقت نظر در این مورد هستم.

نمی‌توان جامعه کشاورزی را معطل تولیدات محدود یک شرکت نمود
دکتر کامبیز عباسی در گزارش کشاورزی آینده جهان (کاج) بیان داشت: در کشور حدود 620 هزار هکتار اراضی شالیزار داریم که در ابتدای این دولت 10 تا 15 درصد این اراضی مکانیزه بودند، در حالی که از سال 92 تا کنون 75 تا 80 درصد آنها مکانیزه شده‌اند.
وی ادامه داد: ویدیویی در فضای مجازی مبنی بر ادعای یکی از شرکت‌های کمباین‌سازی داخلی نشان می دهد که واردات کمباین برنج با ارز 4200 تومانی خط تولید داخل را متوقف کرده است و این گونه مطرح شده بود که علت این، مسئله رقابت با کمباین داخلی نیست بلکه در رابطه با واردات آن است.
عباسی اذعان داشت: شرکت کمباین‌سازی ایران حدود 5 ماه است که حتی یک پیش فاکتور برای کمباین غلات صادر نکرده در حالی که کشور در هر سال به 2500 کمباین برنج نیاز دارد و جامعه کشاورزی را نمی‌توان معطل تولیدات محدود یک شرکت کرد.
به گفته وی در سال 97 با تغییر سیاست‌های ارزی هیات دولت با پیشنهاد وزارت کشاورزی، به این نتیجه رسیده‌اند که کمباین برنج و نشاء کار باید با ارز دولتی وارد شود و چون این شرکت‌ها نتوانستند ارز دریافت کنند معترض هستند.
این موضوع باید در وزارت صمت پیگیری شود تا به آنها برای وارد کردن 80 درصد قطعات ساخت، ارز تعلق گیرد. در پایان، عباسی بیان کرد: کالایی که 80 درصد آن وارداتی است تولید داخل محسوب نمی‌شود چراکه این مدعیان برای کمباین تقریباً مونتاژ شده، قیمتی 5/2 برابر کمباین وارداتی اعلام کرده‌اند.

درخواست‌ها نمی‌تواند واقعی باشد
مدیر روابط عمومی مرکز توسعه مکانیزاسیون در مصاحبه با خبرنگار ما در این خصوص بیان کرد: واردات کمباین برنج در حال حاضر کاملا قطع شده و فقط تا بهمن ماه 98 این واردات انجام می‌شد. از سال 92 تا اواسط 97 طی توافقی با بانک کشاورزی برای تأمین ماشین‌های کشاورزی منابع نامحدود با بهره بانکی 15 درصد به کشاورزان اعطا می‌شد که به دلیل ثبات در وضعیت اقتصادی این روند به خوبی قابل کنترل و راضی‌کننده بود، اما در شرایط کنونی که قیمت‌ها به صورت روزانه در نوسان است با وجود تحریم‌ها بحث واردات محدود و شرایط به شکل ناخوشایندی پیش رفته که همین امر سبب تقاضای کاذب شده است.
بر مبنای ظرفیت در سال 98 و نیاز اسب بخار در هر شهرستان، مشخص گردید نیاز به 15 تا 16 هزار نیاز به تراکتور در سال وجود دارد، اما امسال حدود 80 هزار درخواست ثبت شده.
این در صورتی است که زمین‌ها افزایش نیافته و تراکتور‌های واگذاری در سال‌های قبل هنوز به فرسودگی نرسیده‌اند، پس این درخواست‌ها نمی‌تواند واقعی باشد، بلکه نشان دهنده افرادی است که تمایل به سرمایه‌گذاری روی این کالا داشته و سبب بروز بحران کاذب در این زمینه گردیده‌اند، با توجه به اینکه 80 هزار تراکتور تولید کرده‌ایم و 79 هزار و پانصد دستگاه آن جذب شده حاکی از آن است که گاهی فرد با مالکیت یک هکتار زمین تقاضای تراکتور دارد، اما با توجه به نیازسنجی منطقه و سطح زیر کشت هر شهرستان واگذاری انجام می‌گیرد.

ماهنامه دام و کشت و صنعت شماره ۲۴۲-مرداد ۱۳۹۹