میوه؛ قاچاق یا واردات
در، همچنان بر پاشنه اصلی می‌چرخد
میوه؛ قاچاق یا واردات
مهتاب علیزاده
اگر سرما و برف و یخبندان در شمال خسارت وارد نمیکرد، باز هم بهانه‌ای برای واردات میوه و تنظیم بازار شب عید یافت می‌شد. جالب اینکه امسال مرکبات با تعرفه ۵ درصد وارد شد و دولت حتی درصدی از این ۵ درصد را برای تامین بخشی از خسارات وارده به باغداران اختصاص نداد و صد البته اگر واردات قانونی هم صورت نمی‌گرفت قاجاق آن مثل گذشته و مثل امروز رواج داشت، دارد و خواهد داشت.
اگرچه نمی‌توان به آمارهای ارایه شده از سوی مراکز رسمی و غیررسمی اطمینان داشت، اما روال رشد قاچاق در سال‌های اخیر از ۳ میلیارد دلار تا ۲۳ میلیارد دلار، آن‌هم در شرایطی که وضعیت اقتصادی کشور آشفته و تولید در مرز تعطیلی قرار دارد، قابل‌تأمل است. قاچاق امری همیشگی و غیرقابل ریشهکن شدن است، اما آن‌گاه که بحث ضربه زدن به اقتصاد ملی، تضعیف یا تعطیلی مراکز تولیدی اعم از صنعتی، کشاورزی و یا خدماتی در میان باشد، دیگر نمی‌توان بر آن چشم بست. با وجود آنکه ایران در زمره ده کشور اول تولیدکننده میوه جهان می‌باشد و در برخی از اقلام در جایگاه اول و یا دوم قرار دارد، اما به‌دلیل قاچاق انواع میوه و حتی میوه‌هایی که مشابه داخلی داشته و صرفاً در جهت مطامع افرادی خاص به اَشکال مختلف وارد کشور می‌شوند، بعضاً باغداران را در شرایط ضرر و زیان جدی قرار می‌دهد. شرایط چهار فصل کشور و امکان تولید و ذخیره بسیاری از میوه‌ها تا فرا رسیدن زمان مناسب برای عرضه در بازار، قاچاق و یا واردات میوه را ناموجه میکند. در حالیکه بنابر تصمیم مسئولان کشاورزی فقط واردات موز دارای مجوز رسمی است، اما انواعی از میوه‌های گرمسیری و حتی غیرگرمسیری نظیر گلابی آمریکایی و یا نارنگی پاکستانی، آناناس، نارگیل، انبه، شاه بلوط ترکیه، زیتون سوریه و ترکیه و ... در بازار دیده می‌شود.
واقعیت آن است که افراد اندکی به دلیل حاشیه سود سرشار از ورود چنین میوه‌هایی، اعم از قاچاق و یا رسمی، با هر عنوان و حتی با تحت فشار قراردادن مسئولان دولتی، دست از ویران کردن باغ‌های داخلی برنمی‌دارند و آن‌گونه عمل میکنند تا به هر لطایف الحیلی به این سود باد آورده دست یابند.
پایان سال و داستان تکراری تامین میوه
باز هم به پایان سال نزدیک می‌شویم و داستان تکراری تأمین میوه موردنیاز ایام عید نوروز موجب گفت‌وگوها و جروبحث‌های فراوان شده که البته دیگر نخ‌نما و بیشتر شبیه به یک بازی بی‌مایه، البته برای مردم است. اگرچه به‌دلیل داشتن ذخیره کافی از انواع میوه تولید داخل، دستور محدودیت واردات داده شده، اما همین موضوع به پارادوکسی بین کارشناسان بخش کشاورزی تبدیل و آنان را در برزخ تردید و نگرانی به واقعی بودن چنین تصمیم‌گیری، قرار داده است. این افراد معتقدند که محدود کردن واردات، مستمسکی برای قاچاق میوه خواهد شد که به نوبه‌خود پذیرفتن قدرت قاچاقچیان و ضعف سازمان‌های اجرایی در مبارزه با قاچاق است. متأسفانه مراجع رسمی، قاچاقچیان را به‌عنوان عوامل قدرتمند و تعیینکننده در بازار تجارت پذیرفته‌اند که این امر نشأت گرفته از وابستگی و پشت گرمی قاچاقچیان به مراکز قدرت است. قاچاق میوه، سازوکار خاص خود را می‌طلبد و با لاستیک یا پارچه تفاوت داشته و می‌بایست به دلیل فسادپذیر بودن تحت شرایط کنترل شده‌ای حمل و به دست مصرفکننده برسد، بنابراین نمی‌توان باور داشت در کانتینرهای مهروموم شده و فاقد سیستم برودتی که به میدان‌های تره‌بار شهرها می‌رسند بدون اطلاع مسئولان می‌باشد.
قاچاقچی درکی از منافع ملی ندارد
مجتبی شادلو، نائب رئیس اتحادیه باغداران اعتقاد دارد که با آزادی واردات، شاهد رشد قاچاق خواهیم بود که در آن زمان تشخیص میوه‌های قاچاق از واردات رسمی کار مشکلی خواهد بود. عنایت ا... بیابانی، قائم مقام دبیرکل خانه کشاورز نیز می‌گوید: هر محدودیتی، بحث قاچاق را به‌همراه دارد، ضمن آنکه قاچاقچی درکی از منافع ملی ندارد و منحصراً در اندیشه کسب سود خود می‌باشد، ضمن آنکه باغداری سرمایه‌گذاری بلندمدت است و باید برای آن برنامه بلندمدت داشت.
سیدرضا نورانی،رئیس انجمن ارگانیک ایران، با اشاره به لزوم متولی داشتن واردات محصولات استراتژیک افزود: با توجه به سرمای شدیدی که حادث شد و بخش قابل توجهی از مرکبات به‌ویژه پرتقال شمال خسارت دید و همچنین نزدیکی به ایام عیدنوروز، تامین این محصولات باید تخصصی و به مقدار مورد نیاز صورت گیرد، چراکه رعایت این اصول مانع از خروج ارز و ورود اجناس بیکیفیت شده و جلوی یارانه گرفتن غیرمستقیم تولیدکنندگان خارجی را می‌گیرد. از طرف دیگر، اگر مجوز عام برای واردات صادر شود اتفاقی شبیه آن‌چه برای برنج پیش آمد دوباره اتفاق می‌افتد. به‌هرحال، اگرچه قاچاق میوه علاوه بر وارد آوردن خسارات اقتصادی به جامعه می‌تواند از نظر بهداشتی و سلامتی نیز قابل پی‌گیری باشد، اما آفات و بیماری‌هایی که بدون رعایت اصول قرنطینه‌ای به کشور وارد می‌شوند، می‌توانند تهدیدی جدی برای بخش باغداری باشند.
وزارت ناتوان جهاد کشاورزی
وزارت جهادکشاورزی به‌عنوان متولی تنظیم بازار از برپایی سازوکاری جدی برای مبارزه با قاچاق میوه ناتوان است، ضمن آنکه ارگان‌های دیگری همچون گمرک و نیروی انتظامی، مرزداری، قرنطینه و بهداشت وظایفی در این زمینه دارند که بعضاً به‌صورت ناقص و عکس‌العملی به اجرا درمی‌آیند که در این صورت، این در همچنان بر این پاشنه خواهد چرخید!
ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۰۳ - سال ۱۳۹۵
ماهنامه دام و کشت و صنعت پنجره ای به آگاهی و دانش
کارشناسان ما در مورد مشکلات تولید محصولات، که نمی‌توانید برای آن جوابی پیدا کنید؛ می‌توانند به شما کمک کنند
info@iranAgriMagazine.com