ملخ‌ها، مکمل خشکسالی
ملخ‌های مهاجر، مهاجم، پناهنده و ...
ملخ‌ها، مکمل خشکسالی
مهندس مهدی قائمیان ؛معاون قرنطینه و بهداشت گیاهی سازمان حفظ نباتات کشور می‌گوید شرایط محیطی کشور بحرانی و برای هجوم ملخ‌های صحرایی آماده است. این گزارش نگاهی دارد به فراموش‌کاری وزارتخانه در مورد آمادگی برای عملیات مبارزه با این ملخ‌ها، چرا که عربستان سعودی در حدود ۵ هزار هکتار با ملخ‌ها مبارزه کرده است.
ملخ‌ها، اگرچه انواع گوناگونی دارند، اما فقط ۲ یا ۳ گونه از آن‌ها و در شرایطی ویژه که امکان تبدیل آن‌ها به آفت فراهم شود می‌توانند در زمره آفات قلمداد گردند. از جمله ملخ‌هایی که بعنوان یک تهدید واقعی قادرند تمام گیاهان سبز اعم از محصولات اصلی یا علف‌های هرز و درخت‌ها را از بین ببرد، ملخ صحرایی و یا در اصطلاح، ملخ دریایی است.
موطن اصلی این حشره آفت، مناطق مرکزی آفریقا می‌باشد که همیشه جمعیت عظیمی از این ملخ‌ها مشغول تغذیه از گیاهان آن جا هستند. اما از دیدگاه کارشناسان دفع آفات، این ملخ‌ها در چنین حالتی آفت محسوب نمی‌شوند. از آن جایی که اصولاً کشورهای افریقایی جوامعی فقیر و آسیب‌پذیرند و از نظر تأمین مواد غذایی همیشه دچار مشکل می‌باشند، هجوم ملخ به منزله یک آفت، می‌تواند برای آن‌ها فاجعه‌بار باشد، به همین علت سازمان FAO در مناطقی که امکان طغیان این آفت وجود دارد، ایستگاه‌های شناسایی و مراقبت مستقر نموده تا با رصد کردن جمعیت ملخ‌ها در تمام طول سال، امکان تبدیل شدن آن‌ها به آفت را زیر نظر داشته باشند و در صورت لزوم با آن‌ها مقابله نمایند.
ویژگی‌های حشره
ملخ حشره نسبتاً درشتی است که با قطعات دهانی جونده قادر است تمام اندام‌های سبز گیاهان را خرد کرده و بخورد. دو جفت بال دارد که بال‌های رویی ضخیم و چرمی بوده و کاربرد پوششی دارند، اما یک جفت بال زیرین غشایی و تاشونده هستند که توانایی پرواز حشره را تأمین می‌کنند.
این حشره هر آنچه از اندام‌های گیاه را که سبز و نرم باشند، می‌خورد و در بسیاری از موارد پس از عبور گله‌های انبوه ملخ از مناطق آفت زده، هیچ گیاهی بر روی زمین باقی نمی‌ماند.
در خاک‌های نرم و مرطوب تخمگذاری می‌کند و پوره‌های بدون بال آن به سرعت از تخم خارج شده و در اطراف به حرکت در می‌آیند و در صورت وجود پوشش گیاهی، شروع به تغذیه می‌کنند. رشد آن‌ها سریعاً اتفاق می‌افتد و به ملخ بالغ تبدیل می‌شوند. مبارزه با پوره‌هایی که هنوز بال نداشته و قدرت پرواز ندارند آسان‌تر از ملخ‌های بالغ است.
گذر به مرحله آفت
مناطق مرکزی افریقا در بعضی از سال‌ها، ریزش نزولات آسمانی بیشتری را تجربه می‌کنند که به دلیل وجود شرایط مناسب حرارت و رطوبت، گیاهان با سرعت رشد کرده و پوشش گیاهی کافی برای تغذیه ملخ‌ها فراهم می‌شود. در این شرایط، این حشرات به سرعت تغذیه، جفتگیری و تخمگذاری می‌کنند و در زمانی کوتاه جمعیت آن‌ها به چند برابر افزایش می‌یابد.
ملخ‌ها، در جمعیت‌های عظیم و چند میلیونی برای یافتن غذای بیشتر شروع به حرکت کرده و به نقاط دورتر پرواز می‌کنند. به همین دلیل به این ملخ‌ها - ملخ‌های مهاجر - نیز می‌گویند. برای پرواز به نقاط دوردست و به دلیل نیاز به انرژی لازم، با تغذیه شدید ذخیره چربی لازم برای پروازهای چند هزار کیلومتری را اندوخته می‌کنند.
درصورت وزش بادهای مناسب برای کمک در پروازهای دراز مدت و طولانی، از جا کنده شده و معمولاً به سمت شرق افریقا به حرکت درمی‌آیند. پس از عبور از دریای سرخ وارد شبه جزیره عربستان می‌شوند و پس از تغذیه ، در صورت وجود گیاه کافی، از خلیج فارس و دریای عمان عبور کرده و توده‌های چند میلیونی آن‌ها به شکل ابر وارد جنوب ایران و پاکستان و گاه هند می‌شوند. در زمان‌های گذشته به دلیل ظهور آن‌ها از سمت دریا و آب‌های خلیج فارس و همچنین دریای سرخ، به این ملخ‌ها - ملخ دریایی - می‌گفتند و به غلط اعتقاد داشتند که این ملخ‌ها از داخل آب به بیرون پرواز می‌کنند.
در ماه‌های پاییز و زمستان سال ۹۵ و به ویژه به دلیل بارندگی‌های شدید در مناطق جنوبی کشور که موجب رشد علف‌ها و همچنین مزارع فصلی در آن مناطق شده، امکان آماده بودن شرایط برای طغیان ملخ‌هایی که هم اکنون از افریقا به سمت شبه جزیره عربستان پرواز کرده‌اند، وجود دارد.
سازمان FAOدر این رابطه با مقامات ایرانی در ارتباط بوده و به آن‌ها اخطار داده تا آماده وضعیت‌های مقابله با این آفت باشند.
مدیر کل جهاد کشاورزی استان هرمزگان، ناصر حیدری پور در این رابطه گفت: هنوز از ورود این ملخ‌ها به استان هرمزگان گزارشی دریافت نشده است و پایگاه‌های فنی و اجرایی به طور مستمر در حال نظارت و رصد کردن حرکت ملخ‌ها می‌باشند.
محمدعلی باغستانی، رئیس سازمان حفظ نباتات نیز گفت: امسال در جنوب و جنوب شرق کشور که کانون ظهور ملخ صحرایی است بارندگی‌های زیادی بوده و امکان دارد با تهاجم ملخ‌ها مواجه شویم.
هجوم ملخ‌ها می‌تواند عواقب ناشی از خشکسالی در آن مناطق را شدت بخشد، بنابراین باید مراقب بود تا خسارت مضاعفی به کشاورزان این مناطق وارد نشود، چرا که به اندازه کافی از خشکسالی‌های مستمر متحمل خسارت شده‌اند.
ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۰۳ - سال ۱۳۹۵
ماهنامه دام و کشت و صنعت پنجره ای به آگاهی و دانش
کارشناسان ما در مورد مشکلات تولید محصولات، که نمی‌توانید برای آن جوابی پیدا کنید؛ می‌توانند به شما کمک کنند
info@iranAgriMagazine.com