مهندس محمدیاسر ترابی، فارغ التحصیل رشته کشاورزی از دانشگاه تهران است که با علاقمندی در زمینه پرورش و اصلاح نژاد، واردات دامهای سبک اصلاح شده شیری و گوشتی از قبیل بزهای آلپاین و سانن و همچنین گوسفند «رومن» به این کار اشتغال دارد و اهداف چندگانه خود را راهاندازی واحدهای تعطیل شده، گسترده کردن دامهای پر بازده و بینیاز نمودن کشور به مواد پروتئینی اعم از شیر و گوشت تعریف میکند.
پیش از این عضو هیات مدیره شرکت اشراق بود که به دلیل فعالیتهای بیشائبه و مشتاقانه در بخش تولید و پرورش دامهای سبک به مدیر عاملی شرکت سپیدان که در این عرصه فعالیتهای گستردهای دارد، برگزیده شد.
خبرنگار مجله دام و کشت وصنعت با ایشان به گفتگو نشسته است که پاسخهای ایشان را میخوانیم:
شرکت سپیدان با چه هدفی و در چه منطقهای فعالیت خود را در رابطه با تولید و عرضه نسل دامهای سبک شروع کرد؟
شرکت سپیدان در آغاز با هدف توسعه و پرورش صنعتی گوسفند و بز با نژادهای خالص در تمامی ابعاد، طراحی سازه و ساختمان پرورشی، تولید ترکیبهای نژادی، بهنژادی، شبیهسازی، تولید محصولات ژنتیکی مانند قوچ و نر بز، اسپرم و جنین تامین خوراک و بهداشت و درمان تخصصی دام سبک شروع به کار کرده است. این شرکت با ایجاد زنجیره تامین دام سبک تلاش دارد بتواند سهم قابل توجهی از تامین مولدهای پرتولید بز و گوسفند را از آن خود کند. فعالیت اصلی شرکت در ابتدا در استان تهران در شهرستان قرچک بود درحالحاضر برنامههای توسعهای را در استان البرز و مازندران شروع کردهایم.
با توجه به اینکه هر سیستم موفق حاصل تفکر مدیریتی درست میباشد، دکتر نوروزی، مدیر عامل هلدینگ کشاورزی کوثر به چه میزان، در پیشبرد این موفقیت موثر بوده است؟
دکتر نوروزی با حمایت و راهنمایی از تیم جوان و شرکت نوپای سپیدان و همچنین حمایت فنی و مالی فراوان خود حامی اصلی در راستای توسعه دام سبک هستند، چرا که به دامهای سبک بسیار علاقمندند.
در دورانی که دکتر نوروزی رییس سازمان دامپزشکی بودند و در شرایط کنونی، ایشان به دام سبک توجه ویژه داشته که نتیجه آن تکمیل ذخایر ژنتیکی است. ایشان در برنامههای توسعهای شرکت سپیدان شخصاً ورود میکند تا جایی که در سفر اخیر به اسپانیا برای واردات بز و مذاکرات نهایی و به دلیل اهمیت و حساسیت موضوع، شخصاً وارد جزئیات شدند که بیسابقه بود.
در زمینه تولید و توسعه دام سبک چه نژادهایی را از کدام کشورها در اختیار دارید؟
برای توسعه بز شیری همانطور که میدانید نژادهای سانن و آلپاین در دنیا در زمره بهترین تولیدکنندگان شیر میباشند که ما این نژادها را از کشور فرانسه وارد نمودهایم. با توجه به اینکه در ایران مصرف گوشت بز نیز مرسوم است طی چند دهه اخیر پرورش بز سانن در کشور جزء برنامههای اصلاح نژادی بوده است.
بزهای سانن و آلپاین جز بزرگ جثهها هستند، لذا، انتخاب اول ما این دو نژاد بود. در فرانسه میانگین تولیدی این نژاد 900 کیلوگرم و در دنیا 800 کیلوگرم شیر است، در صورتی که بزهای شرکت سپیدان با تولید میانگین 1122 کیلوگرم شیر درحال فعالیتاند.
مذاکراتی نیز با یک شرکت آمریکایی برای ارتقای ژنتیکی در برنامههای تیم فنی ما در حال اجرا میباشد. همچنین نیمنگاهی به سایر نژادها که تطبیقپذیری با اقلیمهای ایران داشته باشند، داریم. برای توسعه پرورش صنعتی گوسفند نیز از نژادهای سافولک، شاروله، ایل دو فرانس و بلانش مسیف سنترال و همچنین نژاد Inra401 استفاده میکنیم.
از شاروله و سافولک و ایل دوفرانس بعنوان پایه پدری و رومن - Inra401 - به عنوان پایه مادری استفاده میکنیم. نژاد بلانش نژادی روستایی و بینابین صنعتی و روستایی است و قابلیت پرورش در هردوسامانه را دارد که اختصاص به کشورهای فرانسه و انگلستان دارند. این گوسفندها بعضاً 400 گرم و بیشتر در روز افزایش وزن داشته و نژاد رومن نیز با ضریب تبدیل خوراک چهار به یک باعث افزایش بهرهوری بیشتر خوراک میشود.
کیفیت و استانداردهای دامهای سبک آن شرکت چگونه است؟
در بخش پرورش و توسعه بزهای شیری، کشور فرانسه در زمره پیشتازان اصلی دو نژاد سانن و آلپاین میباشند. در بالا توضیح دادم که میانگین تولید این دو نژاد در دنیا تقریباً 800 کیلوگرم شیر در یک دوره 300 روزه است و خوشبختانه گلههای ما از فارمهای کلوشارد فرانسه با تولید میانگین 1122 کیلوگرم میباشند. در حال حاضر بزهای نری داریم که از مادرانی با تولید 1700 کیلوگرم شیر متولد شدهاند.
مادران بزهای ما در شکمهای بالاتر تولید، 3000 کیلوگرم شیر در سال را نیز داشتهاند که واقعا چشمگیر است. همه دامهایمان، چه فرانسوی و چه آنهایی که در داخل متولد شدهاند دارای شناسنامه هستند.
نحوه خرید دامهای تولیدی سپیدان چگونه است و متقاضیان چه مراحلی را باید طی کنند؟
در وهله اول تاکید میکنم که شرکت سپیدان قصد فروش دامهای ژنتیکی به دامداران را ندارد، چرا که این کار خطرناک بوده و سبب خسارتهایی برای دامداران و عرصه پرورش دام سبک میشود. ما در نظر داریم با دامدارانی که قصد ورود به عرصه پرورش دام سبک گوسفند و بز به روش صنعتی را داشته و امکانات لازم برای نگهداری و خوراکریزی دستی را دارند، ارتباط داشته باشیم. ابتدا آموزشهای لازم را ارایه خواهیم داد و سپس بسته به شرایط و اقلیم متقاضیان، نسبت به تامین دام مورد نیازشان اقدام میکنیم.
با توجه به تولید شیر فراوان بز سانن و قیمت بالای این شیر چه تجهیزاتی برای فراوری شیر این دام وجود دارد؟
خوشبخاته در کشور چندین شرکت خریدار اصلی محصولات ما میباشند و انواع محصولات حاصل از شیر بز را تولید میکنند. پنیر حاصل از شیر بز به روسیه و آمریکا صادر شده است. البته دامدارانی که تولید پایین داشته باشند میتوانند با تحویل شیر به هر یک از واحدهای ما در تهران، البرز و یا مازندران، محصول خود را به فروش رسانند.
از آنجا که در ایران تجربه زیادی در صنعتی کردن فعالیت دام سبک وجود ندارد چه آموزش و ترویجی در این زمینه ارائه میشود؟
متاسفانه دانش و آگاهی فعالین این عرصه در کشور یعنی دامداران و دانشگاهیان در خصوص پرورش صنعتی دام سبک در کشور پایین میباشد و شرکت ما با بهرهگیری از تجربیات و دانش اعضا محترم هیات مدیره که هر دو بزرگوار از اساتید به نام دانشگاه تهران هستند و همچنین ارتباط مستقیم و مستمر با طرفهای خارجی و نیز آزمونهای مورد نیاز، در حال دستیابی به روشهای صحیح پرورش این دامها میباشد. در آینده در راستای توسعه کمی و کیفی این تجربیات در اختیار دامداران طرف قرارداد با ما قرار خواهد گرفت.
فعالیتهای شما چه میزان با سیاستهای اقتصاد مقاومتی همسو میباشد؟
با توجه به اینکه در صنعت دام سبک نیاز به واردات فرآورده اصلاح نژادی از جمله اسپرم بصورت پیوسته نیست و واردات همیشگی دام برای رعایت مسایل اصلاح نژادی لزومی ندارد، بنابراین میتوان گفت از این حیث در مقایسه با گاو شیری و جوجهگوشتی دارای سهولت بیشتری است. تولید هر تن گوشت قرمز یعنی اشتغال 5 نفر، بنابراین ما به دنبال احیای مجدد واحدهای راکد پرواربندی هستیم که بدلیل فصلی بودن دامهای ایرانی و در دسترس نبودن بره آماده پروار تعطیل شده و یا تولید و رشد پایین دامهای بومی اجازه رقابت با افزایش قیمتها را نداده است. بزهای شیری برای هر خانوار روستایی مانند یک میخ طویله طلا هستند، چرا که این نژاد با خوراک 4 هزار تومان در روز، 12 هزار تومان شیر تولید میکنند. ضمن آن که در هر سال دو بزغاله به دنیا میآورند.
برنامههای شما برای توسعه کمی و کیفی در آینده چگونه است؟
فروش دام به دامداران برتر و ارائه خدمات پس از فروش از هدفهای اصلی برای توسعه کمی و کیفی فعالیتهایمان میباشد. ارائه پروتکلهای پرورشی و مدیریتی و همچنین تربیت نمودن نیروهای متخصص و کاربلد از دیگر برنامههای ما برای این هدف است. البته ارتباط مستمر ما دامداران و ثبت مشخصات دامها و رصد مداوم براحتی امکان ارتقای گلههای اقماری را فراهم میکند. ما در نظر داریم برای تنوع بخشی به ژنتیک دامهایمان صرفاً به اروپا اکتفا نکنیم.
انتظار شما از مقامات کشور برای توسعه و حمایت فعالیتهایتان چیست؟
توسعه سامانههای پرورشی صنعتی نیازمند همراهی و همدلی بین بخش خصوصی و بخش دولتی است و تا به امروز مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی، علی الخصوص بخش دام سبک از هیچ کمکی به ما دریغ نکردهاند. معاونت امور دام وزارتخانه خود مدیریت موضوع را در دست دارد. از طرفی، تامین مولد، نیاز به همراهی سازمان دامپزشکی دارد که آنجا هم خوشبختانه در یکسال اخیر ما را تنها نگذاشتهاند.
یا صدور پروانههای مورد نیاز و نهایت حمایت و تسهیلات بانکی ارزان قیمت، جهت بینیاز نمودن کشور از واردات گوشت قرمز و ایجاد اشتغال برای فعالین در این عرصه، انتظار میرود شرایطی فراهم شود تا دامداران حداقل برای خرید مولد از منابع ارزان بانکی استفاده کنند، چرا که امکانات و زیرساخت لازم برای تولید و تامین نیاز داخل و صادرات وجود دارد.
و سخن آخر ...
دو دلیل عمده سبب شد ما به این شکل پر قدرت وارد عرصه توسعه دام سبک بشویم:
اول گرانیهای سرسامآور گوشت قرمز که نه نفعی برای دامداران دارد و نه جامعه، ضمن آن که مصرفکنندگان تحمل گرانی بیشتر را ندارند و دوم، پیشنهاد میکنیم اگر کسی علاقه به چوپانی ندارد بیاید به صورت کاملاً حرفهای و به روز، دامپروری کند. نمیتوان اجازه داد کشور تبدیل به مصرفکننده گوشت گوساله گردد. باتوسعه و پرورش دام سبک ما میتوانیم علاوه بر تنوع بخشی به تولیدات کوثر، واحدهایی را که در عرصه پرورش طیور، چه گوشتی و چه تخمگذار بدلیل آلودگیها تعطیل شدهاند مجدداً به خط تولید و بهرهبرداری برگردانیم. میتوان گفت که تخصص ما، راهاندازی واحدهای بیکار و تعطیل است که متاسفانه به تعداد زیاد در کشور وجود دارند.
ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۰۴ - سال ۱۳۹۶
ماهنامه دام و کشت و صنعت پنجره ای به آگاهی و دانش
کارشناسان ما در مورد مشکلات تولید محصولات، که نمیتوانید برای آن جوابی پیدا کنید؛ میتوانند به شما کمک کنند
info@iranAgriMagazine.com