نویسنده: مهندس محمدرضا منصوریان
استفاده از بذور ذرت هیبریدی میانرس و زودرس به واسطه تأثیر در افزایش دو برابری عملكرد، زمینه توسعه كشاورزی -علاوه بر كاهش مصرف آب- را به همراه دارد. در واقع تولید ذرت هیبرید كه از ادغام صفات برتر دو گونه گیاهی همخانواده حاصل میشود به واسطه ارتقاء شرایط گیاه در مقابل بیماریها و تغییرات آب و هوایی در چند سال اخیر با افزایش تقاضا در اكثر كشورها همراه بوده است. موضوعی كه در كشور ما نیز تولید سالانه حدود ۲۰ هزار تنی بذر را به خود اختصاص داده و توانسته موجبات افزایش تولید محصول ذرت را فراهم آورد. هر چند كه كارشناسان این حوزه معتقدند میزان تولید بذر بیش از نیاز داخلی بوده و شوربختانه واردات ۱۵ درصد بذر ذرت هیبرید توجیهپذیر نیست و باعث متضرر شدن تولیدكنندگان داخلی میشود.
دكتر صمد مبصر، معاون تحقیقات كنترل و گواهی بذر، در گفتوگو با نشریه درباره میزان عملكرد بذر هیبرید ذرت گفت: مفهوم هیبرید به گیاه جدیدی اطلاق میشود كه از ادغام صفات دوگونه گیاهی همخانواده تولید میشود و هرچه تفاوت ژنتیكی بین والدین بیشتر باشد به اصطلاح اثر هتروزیس نیز بیشتر میشود.
وی افزود: اثر هتروزیس در ذرت بالاست بهطوری كه بذور هیبرید حدود دو برابر، توان تولید بیشتری نسبت به والدین دارند. معاون تحقیقات كنترل و گواهی بذر درباره میزان واردات بذور ذرت هیبریدی اظهار داشت: در كشور سالانه حدود ۲۰ هزار تن بذر ذرت هیبرید تولید میشود كه از این میزان حدود ۱۳ هزار تن آن نیاز داخلی را تأمین میكند. این در حالیست كه به منظور افزایش تنوع ارقام زودرس هر ساله شاهد تأمین ۱۵ درصد از نیاز داخل از طریق وادرات هستیم.
مهندس فرزاد حكیمی، مدیر فنی و اجرایی شركت كشت و صنعت دشت سبز داناب، در گفتوگو با نشریه درباره اهمیت بذر هیبرید گفت: رویكرد به افزایش مقاومت بذور نسبت به شرایط آب و هوایی، بیماریها، آفات، علفهای هرز و تولید محصولات خاص جهت فرآوریهای مختلف غذایی، زمینه تولید بذور هیبریدی را فراهم آورده است. وی به شرایط تولید بذر هیبرید اشاره كرد و افزود: مهندس اصلاح نباتات با اطلاعات كامل از خصوصیات برتر و ضعف ارقام نسبت به انتقال صفات در محصولات مختلف اقدام و محصولاتی متمایز و برتر از قبل تولید میكند. مدیر عامل شركت كشت و صنعت داناب بذر هیبرید در واقع اشاره به بذر تولیدی دارد كه از تلاقی دو والدی كه از نظر ژنتیكی متفاوت هستند تولید میگردد. در این روش صفات كیفی و مفید هر دو والد با هم تركیب شده و نتیجه برتریهای نسبی، قابل رویت در محصول تولیدی است. وی در خصوص قیمت بذور هیبریدی گفت: با توجه به محدود بودن دانههای تولید شده در این روش و هزینههای بالا، ارایه و فروش این بذور بصورت دانهای صورت میگیرد. حكیمی به شرایط مناسب در تولید ذرت هیبریدی اشاره كرد و گفت: در ایران تولید بذر هیبرید بر روی گیاه ذرت بدلیل جدا بودن اندام نر از ماده، تلقیح راحت اندام ماده توسط تاسل مورد نظر و مقرون بصرفه بودن انجام میگردد.
مهندس كلبادی، مدیر عامل شركت نگین سبز برنا، میزان واردات بذور هیبرید را نامشخص دانست و به نشریه گفت: بیشتر بذور هیبرید به خصوص در ذرت علوفهای از كشورهای فرانسه و تركیه وارد كشور میشود و با توجه به آزاد بودن واردات، میزان آن مشخص نیست. این پیشرو صنعت بذر، تولید بذور تحت نظر این شركت را آب محور عنوان كرد و ادامه داد: باید توجه داشت كه بذور نه تنها در هر منطقه بلكه در هر مزرعه میتواند بر اساس شرایط آب و هوایی متفاوت باشد و یكی از اهداف تولید بذر هیبرید كاهش نیاز آبی گیاه است.
ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۰۹ - سال ۱۳۹۶
کارشناسان ما در مورد مشکلات تولید محصولات، که نمیتوانید برای آن جوابی پیدا کنید؛ میتوانند به شما کمک کنند
info@iranAgriMagazine.com