در سالهای اخیر، فناوری زیستی و فناوری اطلاعات در حال همگرایی به سمت فناوری نانو بوده و در نهایت با همگرایی این سه فناوری، مرحله توسعه سریع نوآوریهای مهم و تأثیرگذار از جمله در بخش کشاورزی شروع خواهد شد . در این مرحله شاهد حضور محصولات دستورزی شده اتمی خواهیم بود.
تحقیقات دانشگاه Lehigh آمریکا نشان میدهد که نانو پودرها میتوانند بهعنوان ابزاری مناسب برای پاکسازی خاکهای آلوده و آبهای زیرزمینی مورد استفاده قرار گیرند. شاید مشکل هزار میلیارد دلاری آبهای زیرزمینی آمریکا که دارای 150 هزار مخزن زیرزمینی - این منابع در منطقه ممنوعهای واقع شدهاند که دارای ضایعات خطرناک است - و تعداد زیاد گورستانهای زباله، معدنهای ممنوعه و مناطق صنعتی هستند، با کمک این نانوذرات حل شود.
نانوذرات آهن موجب اکسیده و درهم شکستگی ترکیبات آلودهکننده مانند تریکلرواتن، تتراکلرید کربن، دیوکسینها و PCBها شده و آنها را به ترکیبات کربنی با درجه سمیت بسیار پایینتر تبدیل میکند.
تحقیقات دیگری در مرکز فناورری نانوبیولوژیکی و زیست محیط CBEN نشان داده است که ذرات نانومقیاس اکسید آهن در پاکسازی آبهای زیرزمینی از آرسنیک - چیزی که بر آب مصرفی بسیاری از کشورهای در حال توسعه تأثیر دارد و برای آن راه حلی کاراتر از این وجود ندارد - مؤثرتر هستند.
حسگرهای هوشمند و سیستمهای حمل هوشمند که توسط فناوری نانو به دستآمدهاند، ابزارهای توانمندی برای ردیابی و مبارزه با عوامل بیمارگر دامی و گیاهی هستند. کریستالهای ساختهشده به ابعاد نانو، از دیگر دستاوردهای فناوری نانو محسوب میشوند که کارایی آفتکشها را افزایش داده و منجر به کاربرد مقادیر - دزهای - کمتر این ترکیبات خطرناک برای محیط زیست و کاهش مصرف آفتکشها میشوند.
اخیراً حسگرهایی طراحی و ساخته شدهاند که در نواحی مختلف ماشینهای کشاورزی مستقر شده و اطلاعات مربوط به نحوه کارکرد قطعات مختلف ماشین را به یک سامانه مرکزی در داخل ماشین ارسال مینمایند. بدین ترتیب قبل از بروز و پیشرفت تخریب، میتوان از آن پیشگیری نموده و با هزینههای کم، تنظیمها و تعمیرات لازم را انجام داد.
در ماشینهای و ادوات کشاورزی هوشمند نسل جدید، انجام عملیات سمپاشی و کنترل ردیفهای تیمار شده و نشده، تعیین دقیق مسیر حرکت ماشینهای سمپاش، هدایت و تنظیم ماشینهای مربوط به تهیه و آمادهسازی بستر کشت، تنظیم صحیح دستگاههای سمپاش، کودپاش، بذرکار و نشاکار و نیز هدایت و تنظیم دقیق ادوات برداشت محصول، همگی به کمک حسگرهایی که محصول فناوری نانو و مهندسی دقیق precision engineering هستند، انجام میشود. در علوم پرورش دام، طیور و آبزیان نیز پیشرفتهای چشمگیری حاصل شده است. بخش اعظم این کاربردها، مربوط به واکسنها و داروهای نسل جدید برای پیشگیری و درمان بیماریهای دامی میباشد. بهکمک نانوذرات هوشمند میتوان داروها و نیز مواد غذایی یا تنظیمی مورد نیاز دام را با دقت بالایی، فقط به بافتها و اندامهای مورد نظر هدایت نمود و بدون اینکه سلولها و بافتهای دیگر از اثرات سوء آنها متأثر شوند، فقط بافتهای هدف را در معرض این مواد قرار داد - انتقال هوشمند - .
این فرآوردهها تحول زیادی را در افزایش کارایی و نوع بهرهبرداری از اکوسیستمها و واحدهای کشاورزی ایجاد نموده و باعث تعدیل در هزینههای تمام شده محصولات کشاورزی خواهد شد. در چنین بازاری، تنها کشورهایی قادر به رقابت و ارائه محصول خواهند بود که بتوانند محصولات فناوری نانو را برای بهکارگیری در سیستم تولیدات کشاورزی خود، به قیمت مناسب فراهم نمایند. در غیر اینصورت بهدلایل ناشی از بازار رقابتی، امکان صادرات محصولات کشاورزی فراهم نبوده و حتی تولیدات داخلی نیز تحت تاثیر قیمتهای جهانی قرار خواهد گرفت. در سال 1380، اولین حرکت منسجم در زمینه توسعه فناوری نانو در شاخههای علوم کشاورزی، توسط وزارت جهاد کشاورزی و با تشکیل کمیته فناوری نانو در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی این وزارتخانه شروع گردید.
با تشکیل این کمیته، تمام فعالیتهای پژوهشی مرتبط با توسعه فناوری نانو در کشاورزی از تمام موسسات تحقیقاتی سازمان و نیز معاونتهای اجرایی وزارت جهاد کشاورزی در این کمیته متمرکز گردید و تمام تلاشها در جهت تعیین «اولویتهای راهبردی این فناوری» در رسته کشاورزی بهکار گرفته شد.
ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۱۵ و ۲۱۶ - سال ۱۳۹۶
کارشناسان ما در مورد مشکلات تولید محصولات، که نمیتوانید برای آن جوابی پیدا کنید؛ میتوانند به شما کمک کنند
info@iranAgriMagazine.com