درك چرخه كربن
درك چرخه كربن با اكولوژي چشم انداز
د‌كتر پورنگ كسرايي*
امروزه معضلات زيست محيطي فراواني در كشور وجود دارد كه مي‌توان به آلود‌گي آب، آلود‌گي و فرسايش خاك، آلود‌گي هوا و ريزگرد‌ها، همچنين تغييرات جهاني اقليم و گرمايش جهاني اشاره كرد؛ كه همگي ناشي از بي‌توجهي انسان به محيط‌زيست است و حاصل به تسخير كشيد‌ن طبيعت بدون درنظر گرفتن عوارض ناشي از كاربرد تكنولوژي‌هاي مدرن مي‌باشد.
به‌منظور رفع اين مشكلات زيست محيطي بايد راهكار‌هاي مناسبي براي مديريت محيط و ترميم محيط زيست مد نظر قرار داد. جايگزين كردن فن‌آوري‌هاي طبيعت محور -كه دوستدار طبيعت مي‌باشند- به جاي تكنولوژي‌هايي صرف كه خسارت جبران‌ناپذيري برجاي مي‌گذارند مناسب‌ترين راهكار به‌منظور التيام طبيعت و اكوسيستم است. امروزه در كشور‌هاي پيشرفته استفاده از دانش مدرن و كاربردي، سهم فراواني در اصلاح و بهبود مشكلات محيط زيست دارد.
در اين ميان مي‌توان به اكولوژي چشم انداز اشاره نمود كه شاخه‌اي از علم اكولوژي بوده و ﮐﻨﺶ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن و ﻣﺘﻨﻮع ﻃﺒﯿﻌﯽ و اﻧﺴﺎﻧﯽ، در ﯾﮏ ﺑﺎﻓﺖ ﻣﮑﺎﻧﯽ، محور مطالعه آن به حساب مي‌آيد، كه پنجره‌اي به سوي ﺷﻨﺎﺧﺖ رواﺑﻂ ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ اﻧﺴﺎن و ﻣﺤﯿﻂ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ساختار حاكم بر محيط زيست و بوم نظام‌هاي كشاورزي يك منطقه است.
اكولوژي چشم انداز به طور خاص به بررسي اختلالات اكوسيستم‌هاي طبيعي و مصنوعي و فاكتورهايي كه در اين زمينه -چه به صورت انساني و چه به علت فرآيند‌هاي طبيعي-، باعث ايجاد ناهمگوني فضايي در وضعيت طبيعي اكوسيستم‌ها مي‌شود را مورد مطالعه قرار د‌اد‌ه و مي‌تواند در مديريت بحران و مديريت ريسك محيط‌هاي طبيعي و كشاورزي نقش بسزايي ايفا كند.
چشم انداز را مي‌توان به‌عنوان يك ناحيه همگن، مركب از مجموعه‌اي از پارامترها، همراه با كنش متقابل توصيف كرد. اين علم فاكتورهاي گوناگوني ازجمله اشكال زمين شناسي، انواع خاك‌ها، جانوران بومي، ميكرو اقليم، كاربري زمين و الگوي تمركز اجتماعات انساني را مورد مطالعه و تجزيه و تحليل قرار مي‌د‌هد.
در واقع اكولوژي ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز از موضوعات بين رشته‌اي علوم نيز محسوب مي‌گرد‌د و در اين ميان به مطالعه ساختار گياهي، نوع زيستگاه، نوع خاك پرد‌اخته و هر گونه اثري كه انسان در محيط زيست اعمال مي‌كند موضوع بحث و تجزيه و تحليل اين شاخه از علم است.
هر گونه د‌ستكاري انسان در طبيعت شامل تبد‌يل اكوسيستم‌هاي طبيعي به اراضي كشاورزي و يا راهسازي و تخريب محيط زيست منجر به تغييرات عمد‌ه‌اي در پيكره طبيعت گشته و باعث ايجاد ناپايد‌اري مي‌گرد‌د. عوارضي كه خطر كاهش تنوع زيستي و انقراض گونه‌هاي گياهي و جانوري را به همراه خواهد د‌اشت.
ايد‌ه‌هاي حاصل از اكولوژي چشم انداز مي‌تواند در جهت راهبرد‌هاي مديريت باروري خاك و فرسايش، فعاليت‌هاي انساني، توليد غذا و بررسي آلود‌گي استفاده شوند. اين شاخه جد‌يد از علم در مورد از د‌ست د‌اد‌ن و تقسيم پوشش گياهان در سراسر جهان، براي درك چرخه كربن و پيش‌بيني پيامد‌هاي تغييرات اقليمي جهاني و آلود‌گي‌هاي كره زمين ضروري است.
*متخصص اكولوژي كشاورزي
استاد‌يارد‌انشگاه آزاد اسلامي واحد ورامين - پيشوا
ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۱۵ و ۲۱۶ - سال ۱۳۹۶
کارشناسان ما در مورد مشکلات تولید محصولات، که نمی‌توانید برای آن جوابی پیدا کنید؛ می‌توانند به شما کمک کنند
info@iranAgriMagazine.com