کُمِیت قانون «ورود موقت» لَنگ می‌زند!

نویسنده: مهندس محمدرضا منصوریان

برخی از فعالان بخش خصوصی بر این باورند که ورود موقت به دلیل سخت‌گیری در واردات و ضمانت‌هایی که از صادرکنندگان طلب می‌شود، عملا متوقف شده و کارایی خود را از دست داده است. از طرف دیگر امکان دست به دست شدن و خرید و فروش گندم ورود موقت در بورس وجود ندارد. حال این سوال در ذهن ایجاد می‌شود که چرا باید این موضوع محل بحث باشد؛ مگر تولید داخل (از نظر کمیت و کیفیت) پاسخگوی نیاز متقاضیان نیست؟
به گزارش روزنامه تعادل، اتاق بازرگانی تهران در نشستی در دی ماه سال گذشته با حضور نمایندگان وزارت جهاد کشاورزی، گمرک، برخی از بنگاه‌‌های تولیدی و انجمن‌های صنعت غذا، به بررسی قوانین ورود موقت محصولاتی مانند گندم، شکر، روغن، کره و شیرخشک پرداخت.
همین موضوع موجب شد تا فعالان بخش‌خصوصی نسبت به سیاست‌های چندگانه و غیرهمسو در وزارتخانه‌های تصمیم‌گیر در قبال ورود موقت کالاها واکنش نشان داده و انتقادات خود را مطرح کنند.
فعالان تولیدی از اتخاذ سیاست‌های چند جانبه از سوی دستگاه‌های متولی گله و شکایت‌هایی را مطرح کرده و براین باورند که سیاست‌های چندگانه در نهایت به ضرر و زیان واحدهای تولیدی کشور تمام خواهد شد. البته از آنسو، وزارت جهاد کشاورزی عنوان کرده، «به شرط آنکه محصولات وارد شده به کشور در بازار داخل رسوب نکند»، محدودیت و ممنوعیتی برای ورود موقت برخی کالاها موجود اعمال نخواهد شد.
حال با وجود چنین محدودیت‌هایی، پیشنهاد فعالان اقتصادی درباره تسهیل ورود موقت کالاها این است که به جای تضامین ملکی و وثایق، سفته مورد نظر را ارائه دهند. از آنسو، متولیان گمرکی نیز معتقدند که تولیدکنندگان بتوانند به میزان مورد نیاز خود و بدون نیاز به ارائه تضامین، واردات داشته باشند. در صورتی که تولیدکننده محصول خود را صادر کرد می‌تواند تعرفه پرداختی را از گمرک پس بگیرد و مجدداً تقاضای واردات داشته باشد، که به این صورت مشکل تهیه تضامین نیز حل خواهد شد.
صفرزاده، نماینده گمرک ایران، در این نشست با بیان اینکه در جلسات کارگروه صدور مجوز ورود موقت، به تمامی درخواست‌ها پاسخ مثبت داده شده است، گفت: در سال گذشته، مجوز ورود موقت 80 هزار تن گندم، 26 هزار تن شکر و 10 هزار تن روغن از سوی این کارگروه صادر شد. هم‌چنین در سال جاری نیز مجوز ورود موقت 210 هزار تن گندم، 96هزار و 400 تن شکر و 10 هزار تن روغن صادر شده است.

عدم عرضه گندم تولید داخلی در بورس برای صادرات

دکتر حسن عباسی معروفان، عضو هیات‌مدیره و سرپرست معاونت بازرگانی خارجی شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران، با تأکید بر عدم عرضه گندم ورود موقت از سوی دولت به نشریه گفت: با توجه به سیاست وزارتخانه، گندم ورود موقت دولتی وجود ندارد اما افراد حقیقی می‌توانند گندم ورود موقت را به‌منظور صادرات صرفا به‌صورت آرد یا مشتقات آن، وارد کنند.
وی نحوه قیمت‌گذاری فروش گندم در بورس کالا برای مصارف صنف و صنعت را براساس پروتئین دانست و نه گلوتن و افزود: با توجه به کیفیت گندم، قیمت خرید نیز متفاوت است به‌طوری که براساس میزان پروتئین تا 10 درصد، 10 - 12 درصد و 12 درصد به بالا نرخ‌های متفاوتی تعریف شده است.

بار سنگین انحصار طلبی

مهندس احمد صادقیان، مدیرعامل تک ماکارون، دلایل استفاده کارخانه‌های ماکارونی از آرد سفید به جای آرد سمولینادار را در قیمت آن ندانست و به نشریه گفت: تفاوت قیمت بین گندم‌های دوروم و نرم نزدیک به 35 تومان است و هیچ کارخانه‌داری به خاطر این هزینه کم، از آرد معمولی به جای آرد سمولینا استفاده نمی‌کند. وی ادامه داد: اگر بعضی از تولیدکنندگان ماکارونی به سراغ آرد سفید می‌روند به دلیل ذائقه مصرف‌کننده و مهم‌تر از آن کمبود تکنولوژی فراوری از گندم دوروم است.
مدیرعامل تک ماکارون با تأیید مرغوبیت گندم دوروم تولید داخل افزود: شرکت ما اکثر گندم مورد نیاز خود را از داخل تأمین می‌کند اما به دلیل بالا بودن ضایعات، قیمت تمام شده محصول نیز افزایش می‌یابد. صادقیان افزود: کارخانجات آردسازی محصول مورد نیاز خود را از گندم ورود موقت، به‌منظور تولید آرد و سپس صادرات آن به دیگر کشورها، با مشخصات مورد نیاز انتخاب و وارد می‌کنند.
وی با انتقاد از طرح خرید تضمینی گندم از سوی دولت تصریح کرد: لحاظ شدن قیمت محصول در خرید تضمینی روش مناسبی نیست چون با توجه به چند نرخی بودن گندم انحصار خرید بوجود آمده و واسطه‌ها نقش اصلی را در اضافه کردن ضایعات گندم خریداری شده، ایفا می‌کنند و علاوه بر آن باعث ایجاد رانت نیز می‌شود؛ چراکه ممکن است گندم، مجدد به چرخه فروش به دولت برگردانده شود.
مدیرعامل تک ماکارون با ارائه پیشنهاد یکسان‌سازی قیمت‌ها، اظهار داشت: اگر یارانه کشاورز از خرید تضمینی جدا شده و قیمت‌ها براساس قیمت جهانی تنظیم شود، ارتباط بین مصرف‌کننده و کشاورز ایجاد می‌شود.
بر همین اساس رانت‌های احتمالی از بین می‌رود و دولت می‌تواند با حمایت‌های مستقیم (یارانه برای نهاده‌های مورد نیاز کشاورز همچون سم، کود و مکانیزه کردن سیستم‌های آبیاری و همچنین حمایت‌های مالی) کشاورز را کمک کند.
صادقیان در همین خصوص افزود: زمانی که قیمت خرید تضمینی کمتر از قیمت جهانی بود نگران قاچاق محصول به خارج از مرزها بودیم و الان که این قیمت بالاتر درنظر گرفته می‌شود توجیهی برای قاچاق گندم به داخل کشور است که دولت با یکسان‌سازی قیمت‌ها و تفکیک یارانه از محصول، می‌تواند موجب شکستن انحصار خرید شده، و بخش عمده‌ای از این مهم را به عهده مصرف‌کننده واقعی موکول کند که به تبع آن بار خود را سبک کرده و پول کشاورزان را نیز به موقع پرداخت می‌کند.

برای مطالعه مطلب «بهانه‌ای‭ ‬به‭ ‬نام کیفیت‭ ‬گندم‭ ‬و‭ ‬آرد» کلیک کنید

به نظر می‌رسد که...

با توجه به اظهار نظرهای طرفین این طور برداشت می‌شود که تولید داخل فقط جوابگوی نیاز مردم کشور است و به‌منظور صادرات به کشورهای دیگر باید به واردات گندم رو آورد و از آنجایی که این موضوع می‌تواند راهکاری برای سودجویی برخی ایجاد کند دولت به دستاویز ورود موقت اکتفا می‌کند که این موضوع نیز خالی از اشکال نیست. در نهایت زمزمه‌هایی به گوش می‌رسد مبنی بر اینکه قرار است وزارت جهاد کشاورزی ضامن این موضوع شده و گندم تنها به شرط صادرات، در بورس به تولیدکنندگان آرد عرضه شود.

عدم عرضه گندم تولید داخلی در بورس برای صادرات

دکتر حسن عباسی معروفان، عضو هیات‌مدیره و سرپرست معاونت بازرگانی خارجی شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران، با تأکید بر عدم عرضه گندم ورود موقت از سوی دولت به نشریه گفت: با توجه به سیاست وزارتخانه، گندم ورود موقت دولتی وجود ندارد اما افراد حقیقی می‌توانند گندم ورود موقت را به‌منظور صادرات صرفا به‌صورت آرد یا مشتقات آن، وارد کنند.
وی نحوه قیمت‌گذاری فروش گندم در بورس کالا برای مصارف صنف و صنعت را براساس پروتئین دانست و نه گلوتن و افزود: با توجه به کیفیت گندم، قیمت خرید نیز متفاوت است به‌طوری که براساس میزان پروتئین تا 10 درصد، 10 - 12 درصد و 12 درصد به بالا نرخ‌های متفاوتی تعریف شده است.

بار سنگین انحصار طلبی

مهندس احمد صادقیان، مدیرعامل تک ماکارون، دلایل استفاده کارخانه‌های ماکارونی از آرد سفید به جای آرد سمولینادار را در قیمت آن ندانست و به نشریه گفت: تفاوت قیمت بین گندم‌های دوروم و نرم نزدیک به 35 تومان است و هیچ کارخانه‌داری به خاطر این هزینه کم، از آرد معمولی به جای آرد سمولینا استفاده نمی‌کند. وی ادامه داد: اگر بعضی از تولیدکنندگان ماکارونی به سراغ آرد سفید می‌روند به دلیل ذائقه مصرف‌کننده و مهم‌تر از آن کمبود تکنولوژی فراوری از گندم دوروم است.
مدیرعامل تک ماکارون با تأیید مرغوبیت گندم دوروم تولید داخل افزود: شرکت ما اکثر گندم مورد نیاز خود را از داخل تأمین می‌کند اما به دلیل بالا بودن ضایعات، قیمت تمام شده محصول نیز افزایش می‌یابد. صادقیان افزود: کارخانجات آردسازی محصول مورد نیاز خود را از گندم ورود موقت، به‌منظور تولید آرد و سپس صادرات آن به دیگر کشورها، با مشخصات مورد نیاز انتخاب و وارد می‌کنند
وی با انتقاد از طرح خرید تضمینی گندم از سوی دولت تصریح کرد: لحاظ شدن قیمت محصول در خرید تضمینی روش مناسبی نیست چون با توجه به چند نرخی بودن گندم انحصار خرید بوجود آمده و واسطه‌ها نقش اصلی را در اضافه کردن ضایعات گندم خریداری شده، ایفا می‌کنند و علاوه بر آن باعث ایجاد رانت نیز می‌شود؛ چراکه ممکن است گندم، مجدد به چرخه فروش به دولت برگردانده شود.
مدیرعامل تک ماکارون با ارائه پیشنهاد یکسان‌سازی قیمت‌ها، اظهار داشت: اگر یارانه کشاورز از خرید تضمینی جدا شده و قیمت‌ها براساس قیمت جهانی تنظیم شود، ارتباط بین مصرف‌کننده و کشاورز ایجاد می‌شود.
بر همین اساس رانت‌های احتمالی از بین می‌رود و دولت می‌تواند با حمایت‌های مستقیم (یارانه برای نهاده‌های مورد نیاز کشاورز همچون سم، کود و مکانیزه کردن سیستم‌های آبیاری و همچنین حمایت‌های مالی) کشاورز را کمک کند.
صادقیان در همین خصوص افزود: زمانی که قیمت خرید تضمینی کمتر از قیمت جهانی بود نگران قاچاق محصول به خارج از مرزها بودیم و الان که این قیمت بالاتر درنظر گرفته می‌شود توجیهی برای قاچاق گندم به داخل کشور است که دولت با یکسان‌سازی قیمت‌ها و تفکیک یارانه از محصول، می‌تواند موجب شکستن انحصار خرید شده، و بخش عمده‌ای از این مهم را به عهده مصرف‌کننده واقعی موکول کند که به تبع آن بار خود را سبک کرده و پول کشاورزان را نیز به موقع پرداخت می‌کند.

به نظر می‌رسد که...

با توجه به اظهار نظرهای طرفین این طور برداشت می‌شود که تولید داخل فقط جوابگوی نیاز مردم کشور است و به‌منظور صادرات به کشورهای دیگر باید به واردات گندم رو آورد و از آنجایی که این موضوع می‌تواند راهکاری برای سودجویی برخی ایجاد کند دولت به دستاویز ورود موقت اکتفا می‌کند که این موضوع نیز خالی از اشکال نیست. در نهایت زمزمه‌هایی به گوش می‌رسد مبنی بر اینکه قرار است وزارت جهاد کشاورزی ضامن این موضوع شده و گندم تنها به شرط صادرات، در بورس به تولیدکنندگان آرد عرضه شود.

نشریه دام و کشت و صنعت  -  شماره ۲۱۷  و ۲۱۸  -  سال ۱۳۹۷

ماهنامه دام و کشت و صنعت پنجره ای به آگاهی و دانش