بی‌نیازی به واردات یک بخش
و ادوات حمل، توسعه و تجهیز سیلوها، سه بخش دیگر خودکفایی است!

خودکفایی، واژه‌ای چهار بخشی

نویسنده: مهندس محمدرضا منصوریان

خودکفایی واژه‌ای است که در ظاهر به معنی بی‌نیاز شدن از واردات گندم و... اطلاق می‌شود اما در باطن (واقع) علاوه بر توسعه سطح زیر کشت، افزایش بهره‌وری و افزایش کیفیت محصول تولیدی (میزان پروتئین و...) نیازمند مجهز شدن به زیرساخت‌هایی همچون توسعه و تجهیز سیلوها، تقویت ناوگان حمل و نقل و در نظر گرفتن مسافت ذخیره‌سازی تا محل مصرف و رعایت بهداشت سیلو می‌باشد.  در این میان در بین فعالین دولتی و خصوصی اظهارنظرهای زیادی به چشم می‌خورد؛ اظهاراتی از جمله فاصله استاندارد نگهداری با ظرفیت کارخانجات آرد (چرا که برخی از این کارخانه‌ها هنوز سیلو ندارند)، تناسب نداشتن پراکنش سیلوهای ذخیره گندم با استان‌ها، نظارت کم جان بر سازه سیلوها و به سرانجام نرسیدن پروژه‌های سیلوسازی به‌دلیل کمبود نقدینگی موجب شده تا در برخی از استان‌ها ذخیره گندم در انبارهای روباز و کوتاه مدت انجام شود.

تناسب پراکنش سیلوها با مراکز تولید

یک منبع آگاه درخصوص عمر مفید سیلوها به نشریه گفت: معمولا سیلوهای بتنی بیش از 50 سال و سیلوهای فلزی نزدیک به 30 سال عمر مفید خواهند داشت که در صورت تایید استاندارد، امکان استفاده از آن‌ها وجود نخواهد داشت. وی به امکان سیلوسازی در استان‌هایی غیر از هفت استان زیر نظر شرکت GTC اشاره کرد و افزود: شرکت GTC بر این باور است که به غیر از استان‌های هرمزگان، بوشهر، چهارمحال‌بختیاری، فارس، کهگیلویه و بویراحمد، یزد و قم، دیگر استان‌ها اشباع شده که این موضوع گلایه بعضی از کشاورزان و سیلوداران را به همراه داشت.
این منبع آگاه ادامه داد: به نظر کارشناسان، پراکنش سیلوها تناسبی با مراکز تولید به‌خصوص در زمینه گندم ندارد که اگر این تناسب بود نباید بعضی از سیلوها در نقاط مختلف خالی بماند و در عوض مناطق دیگری به‌دلیل پر بودن سیلوها، به صورت سنتی و کوتاه مدت ذخیره گندم صورت بگیرد.

70 درصد افزایش راندمان سیلوهای جدید

مهندس معظم، مدیرعامل شرکت سیلوسازی تجهیزآوران، درخصوص تفاوت بین سیلوهای قدیم و جدید به نشریه گفت: سیلوهای قدیم به شرط ترمیم قابلیت نگهداری را خواهند داشت اما باید توجه داشت که ماشین‌های مستعمل حمل و نقل و پُر کردن سیلو، با افزایش مصرف برق و کاهش راندمان مواجه هستند. وی تعداد سیلوهای قدیم را محدود دانست و افزود: حتی همین تعداد سیلو نیز باید به سیستم هوادهی مجهز گردد تا امکان کپک زدن بذور ذخیره شده در آن به حداقل برسد.

نیاز همه استان‌ها به سیلو

مهندس ابوالفضل خلیلی، مدیرعامل شرکت سیلوسازان تهران، درخصوص کیفیت سیلوهای مورد استفاده در کشور به نشریه گفت: سیلوهای ساخته شده با آلیاژهای مرغوب و براساس تکنولوژی روز می‌تواند تا سال‌ها استفاده شود اما بعضی از سازندگان از این موضوع تبعیت نمی‌کنند. وی با اشاره به این جمله رئیس جمهور مبنی بر اینکه "حداقل به اندازه 2 سال باید امکان ذخیره‌سازی گندم داشته باشیم" ادامه داد: پس چرا بعضی با این دیدگاه که شهرهای فاقد کشت گندم نیازی به داشتن سیلو نیز ندارند در این امر مهم خلط مبحث می‌کنند. باید در هر شهری به اندازه سرانه جمعیت آن شهر سیلوی ذخیره گندم وجود داشته باشد.

ارزآوری با سیلو

با اینکه پیشتر به نقل از روزنامه صمت، مدیرکل سیلوها و دفتر خدمات فنی و مهندسی شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران گفته بود: سیلوهای قدیمی در داخل شهر که مشکل محیط زیستی دارند ازجمله سیلوهای تهران، شیراز، اصفهان، تبریز، کرمان و بیرجند از رده خارج شده و تنها در مواقع ضروری از آن‌ها استفاده می‌شود. با این حال بیش از 60 درصد از ظرفیت ذخیره‌سازی گندم در اختیار بخش خصوصی است و از طرفی در صورت به وقوع پیوستن تعهدات چشم‌انداز برنامه 1404 (ظرفیت 800 هزار تنی برای مناطق مختلف کشور) که تاکید بر خودکفایی دارد می‌توان امیدوار بود از این ظرفیت کم نظیر برای ذخیره‌سازی در بین کشورهایی چون روسیه، قزاقستان، اوکراین و...که ظرفیت بالایی برای تولید گندم دارند، استفاده کرد.

نشریه دام و کشت و صنعت - شماره  ۲۲۰ - سال ۱۳۹۷