مدیریت راندمان بذر
مدیریت راندمان بذر
با تقدیر و تشكر از خدمات ارزنده و تلاش‌های انجمن واردكنندگان بذر اصلاح شده كه همواره كوشیده تا بهترین بذور را تهیه و تأمین نموده و در اختیار كشاورزان قرار دهند باید متذكر شد تمام عملیات زراعی كاشت، داشت و برداشت در بهترین زمین زراعی با آب كافی و اقلیم مناسب و مهندسی كامل، اگر از بذر خوب و باكیفیت بهره‌مند نشود جز ضرر و اتلاف وقت، نیرو و منابع حاصلی نخواهد داشت. بذر، مادر تولید است و باید پراهمیت‌ترین زیربخش كشاورزی تلقی شود.
طبق آمار، سالانه 90 میلیون دلار بذر سبزی و صیفی به شكل قانونی وارد كشور می‌شود و البته می‌توان برخی از این بذور را در داخل تولید كرد و البته واردات بذور كیفی را از نظر نداشت. نبود آمار دقیق میزان واردات و تولید داخلی بذر در بخش كشاورزی، بسیاری از نتیجه‌گیری‌ها را با چالش روبه‌رو ساخته و نمی‌توان به شكل مستمر این جریان را پیگیری كرد.
كارشناسان معتقدند تا به امروز تحقیقات گسترده‌ای برای تولید داخلی انواع بذر هیبرید در كشور صورت گرفته و با وجود آن كه در حال حاضر دانش تولید این بذور در ایران وجود دارد، با توجه به هزینه‌های بالای تحقیق و تولید، كشاورزی ایران هنوز نتوانسته این بذور را در مقیاس وسیع تأمین كند؛ از این رو اقدام به واردات آن از دیگر كشورها نموده است. تضادی كه در این مرحله میان ماهیت خودكفایی و حمایت از تولید داخلی و واردات بذر پدید آمده، جنبه‌های مختلفی را دربرگرفته و قضاوت درباره آن با نگرشی تك‌بعدی و مسئله‌محور، حل نخواهد شد.
در این میان كشاورزان به علت بازده و عملكرد بالای بذرهای هیبریدی تمایل بیشتری به استفاده از آن‌ها نشان داده و با صرف هزینه اولیه، سلامت كشت و میزان آن را در طول دوره ارتقاء می‌بخشند.
به نظر می‌رسد در خرید بذرهای هیبریدی داخلی، شرایطی را باید در نظر گرفت تا بتوان از بالاترین راندمان كیفی بذر برخوردار شد. خرید از فروشندگان معتبر و صاحب برند، توجه به شرایط نگهداری بذر برای جلوگیری از صدمه به قدرت نامیه و بنیه بذرها و در آخر، انجام یك نمونه كشت با توجه به شرایط اقلیم، برخی از راهكارهای مدیریت راندمان بذر است و كشاورز باید با رعایت این عوامل اقدام به كشت در منطقه وسیع نماید. كم‌توجهی در هر یك از عوامل فوق باعث كاهش عملكرد بذر خواهد شد. همچنین در تولید داخلی بذر هیبرید، برخی محصولات هنوز نیاز به دانش و هزینه كلان است و تا فاز اجرایی فاصله زیادی باقی است.
با تمام این احوال، برخی كشاورزان از كیفیت بذور هیبرید داخلی راضی نبوده و حاضر هستند با پرداخت هزینه بیشتر، اطمینان خود را در دوره كشت افزایش دهند. برخی نیز واردات بذر باكیفیت خارجی را بر كاهش مصرف آب و افزایش راندمان و كیفیت محصول نهایی موثر دانسته و از نظر اقتصادی آن را به صرفه نزدیكتر می‌دانند.
با توجه به اینكه انواع بذور معمولی OP و هیبرید به كشور وارد می‌شود پرسشی كه به میان می‌آید این است كه از میزان بذور وارداتی چه میزان بذر هیبرید بوده و آیا تولید داخلی آن هزینه بالاتری از واردات خواهد داشت؟
به گفته رئیس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ایران، حدود یك چهارم بذرهای وارداتی، هیبرید و مابقی بذرهای آزاد گرده‌افشانی هستند كه امكان تولید آن‌ها در داخل وجود داشته و درصورت تأمین تجهیزات، امكانات و تسهیلات موردنظر نیازمند تكنولوژی خاصی نیست. واردات آن دسته از بذوری كه امكان تولید آن در داخل وجود دارد علاوه بر ضربه به اقتصاد داخلی و ایجاد وابستگی به بذور خارجی، به دلیل نبود ایزولاسیون مناسب و تنوع ارقام كشت در یك منطقه، امكان بذرگیری آزاد گرده‌افشان را از بین برده و به ذخائر ژرم پلاسمی بومی نیز آسیب وارد می‌شود. در این میان بذرهایی با نام ارقام زودرس یا كم‌آب نیز وجود دارد كه بسیاری از آن‌ها حتی مورد تأیید سازمان‌های داخلی نبوده و نیازمند بررسی و نظارت دقیق‌تری هستند. همه این عوامل در راستای سودجویی عده‌ای و در مخالفت با ماهیت خودكفایی داخلی رقم می‌خورد كه علاوه بر خروج ارز از كشور و زیان به بخش تولیدی، محصولات بی‌مزه و نامطلوب تولید كرده كه مورد پسند مردم نیز نخواهد بود.
اگر از بذور هیبرید صرف نظر كنیم این میزان واردات بذر با تولید منافات داشته و با توجه به امكان بالقوه ایران جهت تولید این بذور، نیازی به واردات همه آن‌ها نبوده و باید قوانینی در جهت منع واردات غیرضرور آن‌ها وضع شود. همچنین در بخش داخلی به تدریج امكان تولید ارزان‌تر بذر هیبرید را فراهم كرد تا از واردات این بذور نیز رهایی یابیم.
واردات محصول نهایی كشاورزی به هیچ روی موافق بحث اقتصاد مقاومتی نبوده و كارشناسان با واردات مواد اولیه مورد نیاز و تولید در داخل مقادیر كلانی در هزینه‌ها صرفه‌جویی كرده‌اند. باید تمام جوانب را در كنار یكدیگر در نظر گرفت تا درنهایت تصمیم درست اتخاذ شود. واردات براساس قانون و مقررات اگر به تولید داخلی ضرر نرساند و در راستای حمایت از آن باشد امكان‌پذیر است و نباید تنها منافع یك قشر خاص را مد نظر قرار داد.
در حال حاضر با توجه به عرصه دشوار رقابت در بازارهای بین‌المللی، باید اقداماتی را جهت كاهش هزینه تولید داخلی صورت داد. دولت با تاكید بر افزایش كشت گلخانه‌ای و دانش‌بنیان، مكانیزاسیون و تأمین ماشین‌آلات كشاورزی و برخی راهكارهای دیگر در تلاش است با كاهش هزینه تولید در كوتاه مدت، ورود كشور را به بازارها تسهیل كرده و با افزایش بودجه تحقیقاتی و ورود بخش خصوصی به تولیدات دانش‌بنیان در بلند مدت خودكفایی و استقلال كشور را در عرصه محصولات كشاورزی شاهد باشیم.
ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۲۴ و ۲۲۵ - سال ۱۳۹۷
کارشناسان ما در مورد مشکلات تولید محصولات، که نمی‌توانید برای آن جوابی پیدا کنید؛ می‌توانند به شما کمک کنند
info@iranAgriMagazine.com