کاشت درخت پسته در ایران پیشینه‌ای باستانی دارد و از سه تا چهار هزار سال پیش در ایران اهلی شده و مورد کشت قرار گرفته است. ارزش پسته در حال حاضر به‌عنوان یک قلم از صادرات غیرنفتی و ارزآور بسیار مورد توجه است. سطح زیرکشت آن حدود 360 هزار هکتار است که معمولاً در مناطق خشک با آب‌وهوای گرم قرار دارند. استان‌های کرمان، یزد، خراسان، فارس، اصفهان، قم، مرکزی، قزوین و... از مناطق عمده کشت این گیاه می‌باشند. سالیانه و براساس شرایط آب‌وهوایی مقادیر مختلفی پسته تولید شده که از 90 هزار تن تا 250 هزار تن در نوسان بوده است.
داراب حسنی، مدیرکل دفتر امور میوه‌های سردسیری و خشک وزارت جهاد کشاورزی با اظهار این که میزان پسته تولیدی در سال 98 نسبت به سال قبل افزایش یافته و به 320 هزار تن رسیده گفت: استان کرمان با 100 هزار تن در رتبه اول قرار داشته و پس از آن سایر استان‌ها در تولید پسته بنا بر نسبت‌های مختلف مشارکت دارند.

وجه مشترک ایران و آمریکا
ایران و آمریکا مشترکاً در حدود 70 تا 80 درصد تولید پسته جهان را در اختیار دارند. تا قبل از سال 1930، اساساً چیزی به نام پسته کاری در آمریکا وجود نداشت و حتی در سال‌های بعد از آن نیز آمریکا مقدار اندکی پسته تولید می‌کرد، اما با جریان گروگان‌گیری دیپلمات‌های آمریکایی و قطع روابط و پس از آن اِعمال تحریم‌ها، کشت پسته به‌‌ویژه در ایالت کالیفرنیا، حتی توسط ایرانیان مهاجر با بذرهای ایرانی رونق گرفت به گونه‌ای که رتبه نخست تولید پسته را از ایران گرفت.
بهترین رقم پسته ایران احمد آقایی و پس از آن اکبری، کله قوچی و فندقی است. بیشترین میزان صادرات پسته ایران نیز از نوع احمد آقایی و بهترین نوع پسته که در جهان یافت می‌شود از منطقه «نوق» رفسنجان به دست می‌آید. این نوع پسته به دلیل داشتن چربی مفید بالا، یکی از خوشمزه‌ترین نوع پسته می‌باشد.

بهترین پسته غیرایرانی در جهان
پسته‌های رشد یافته در روستای برونته، سیسیل، ایتالیا نیز به «طلای سبز» معروف هستند که به ادعای ایتالیایی‌ها «بهترین پسته جهان» هستند. برونته در ضلع شرقی سیسیل، و 25 مایلی غرب کوه اِتنا واقع شده است. فوران‌های دائمی کوه اتنا طی سالیان متمادی باعث بوجود آمدن خاکی متراکم و مملو از سنگ‌های گدازه‌ای غنی از مواد معدنی شده است، به‌طوری که کشاورزان خاک آن‌جا را مقدس، سالم و حاصلخیز می‌دانند که برای رشد محصولاتی نظیر قهوه ایده‌آل است.
شایان ذکر است که برونته به سختی یک درصد از پسته جهان را تولید می‌کند، اما اگر شما از آب چشمه‌های شیرین آنجا بنوشید متوجه خواهید شد که چرا پسته برونته شهرت جهانی دارد. این تنها پسته در جهان است که در خاک آتشفشانی سیسیل پرورش داده می‌شود و به همین علت کیفیت بی‌نظیری دارد.
پسته‌های برونته رنگی چمنی و سبز روشن با پوست بنفش دارند. آن‌ها طعم‌های شیرین، معطر و خاکی دارند و از نظر روغن‌های طبیعی اعلا هستند. یکی از برجسته‌ترین پرورش دهندگان برونته لورا لوپو از Ricchigia است، کارخانه‌ای کوچک دارد که فرآورده‌های مخصوص پسته تولید می‌کند. او می‌گوید: «سنگ گدازه، خاک غنی از مواد معدنی و نمک، پسته ما را بی‌نظیر می‌کند».
پسته در بسیاری از دسرهای سنتی ایتالیا وجود دارد، از پاشیدن بر روی سطح کوکی‌های کَره‌ای گرفته تا بستنی‌ها و پودینگ‌هایی که مملو از خرده‌های پسته هستند.

پسته برونته 4 برابر گران‌تر از پسته ایرانی و آمریکایی
وابستگی به عوامل محیطی خاص، همراه با برداشت محصول با دست، سبب شده است که این پسته حدود چهار برابر گرانتر از همتایان پرورش یافته در سایر نقاط جهان، به ویژه ایران و کالیفرنیا باشد. مهمتر از همه آن‌که طعم آن‌ها بیشتر مورد توجه است. پسته‌های برونته‌ای شیرین‌تر هستند و روغن آن‌ها نسبت به سایر روغن‌های طعم‌دهنده، مزه تند تری دارد.
تا 10 سال پیش، همه پسته‌ها جمع‌آوری و برای صادرات و همچنین فروش داخلی بسته‌بندی می‌شد. سپس تولید‌کنندگان محلی پسته برونته برای ارتقای طلای سبز خود، با یکدیگر متحد شدند. در سال 2009، آنها پسته‌شان را با عنوان محصولی با منشاء محافظت شده به ثبت رساندند. از آن پس فراورده‌های مختلفی از پسته برونته نظیر پاستای آرد پسته، خمیرهای شیرین، پستای سیووری، گرانیتای یخ زده و... تولید کردند. اکنون با ورود به شهر برونته، علائمی را مشاهده خواهید کرد که از بازدیدکنندگان شهر استقبال می‌شود. شما به روستایی وارد می‌شوید که محصول پسته گرداننده اقتصاد آن است که هر ساله در پاییز جشنواره پسته در آن برگزار می‌شود و سعی دارند از طریق گردشگر در باغات پسته، درآمد بیشتری برای باغداران ایجاد کنند.

ماهنامه دام و کشت و صنعت شماره ۲۴۲-مرداد ۱۳۹۹