سالانه دهها میلیون تن علوفه برای تولید شیر و گوشت (سفید و قرمز) در ایران مورد نیاز است و با توجه به ضرورت مدیریت مصرف آب، سورگوم یکی از انتخابهای ایران است.
از آنجا که بعضی اقلیمهای ایران (مانند استان قزوین، استان گیلان و ...) مستعد توسعه کشت سورگوم است تا دانه و علوفه این محصول موجبات توسعه صنعت دام و طیور را فراهم آورد. رابطه دیرینه و وابستگی همیشگی صنعت دام و طیور به زراعت (تأمین خوراک دام) و زراعت به دام و طیور (تأمین کود بهعنوان یک نهاده)، موجب شده تا این دو فعالیت در کنار هم توسعه یابند. ایران با تولید حدود دو میلیون تن گوشت مرغ و کمتر از یک میلیون تن گوشت قرمز و افزون بر 10 میلیون تن شیر خام و هزاران تن عسل و ... وابستگی شدیدی به نهادههای دامی از جمله ذرت، جو، سورگوم و ... دارد.
حمایت اتحادیه اروپا و انجمن F.N.P.S.M.S
از توسعه سورگوم فرانسه در ایران
اکتبر 2017 که «اتحادیه بینالمللی توسعه سورگوم» در بروکسل تأسیس شد، نخستین کنگره توسعه سورگوم در همان سال در بلغارستان برگزار و نمایندهای از طرف ایران در آن حضور یافت و گزارشی از وضعیت سورگوم در ایران ارائه داد و اتحادیه اروپا حمایت خود را از توسعه کشت ذرت و سورگوم در ایران اعلام کرد و تفاهمنامهای چهارساله توسط آقای هوگان، کمیسیونر کشاورزی وقت اتحادیه اروپا با شرکت بازرگانی تعاونیهای کشاورزی روستایی ایران به امضاء رسید. خوشبختانه بازدید هیأت اروپایی در سال زراعی گذشته و امسال در مزارع قزوین حکایت از توسعه این همکاری دارد.
احیاءکننده مزارع ایران با واریتههای جدید سورگوم اروپایی
گیاه سورگوم تا 30 سال پیش در ایران معروفیت چندانی نداشت و عمدتاً به صورت سنتی و در سطح ناچیزی در شهرهای شمالی برای اهداف فرعی، کشت و بعضی محصولات از آن برداشت میشد (جارو رشتی معروف که در اکثر منازل و خانههای ایران یافت میشود، از سرشاخههای سورگوم سنتی تهیه میگردد).
اما با توسعه این زراعت، براساس آمارها در سال 1382 سطح زیر کشت 40 هزار هکتاری برای آن اعلام شد و اینک به دلیل سازگاری سورگوم با شرایط آبوهوایی ایران، با همکاری اتحادیه اروپا و سندیکای F.N.P.S.M.S برنامه توسعه آن در ایران و ترکیه در دست اقدام است. تا پیش از این، بذر مرغوب سورگوم نیز در ایران توسط چندین شرکت از جمله شرکت پاکان بذر اصفهان تولید و توزیع میشد که امید است اطلاعات مناسبی از نحوه عملکرد و استانداردهای بذور ایرانی در همطرازی بذور اروپایی یا همکاری و مشارکت با آن به اطلاع فعالان کشاورزی برسد.
خبرنگاران مجله Iranagrimagazine(دام و کشت و صنعت)
در بازدید از مزارع سورگوم تولوز فرانسه
در سپتامبر 2018 خبرنگار متخصص زراعت و اصلاح نباتات مجله «دام و کشت و صنعت» به دعوت اتحادیه F.N.P.S.M.S در یک بازدید سه روزه از مزارع پیشرفته سورگوم در اطراف شهر تولوز بازدید کرد و گزارش جامعی از آن در مجله چاپ نمود که مورد استقبال فراوان قرار گرفت.
* * *
والتر دِ میلیانو، بهعنوان یک مدرس، بیولوژیست و مهندس زراعت، اصلاح نباتات و حفاظت از محصول، بهطور ویژهای علاقمند سورگوم است. این علاقه در زامبیا و در سایه گندم به وجود آمد. در رابطه با سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد، میلیانو بهعنوان متخصص اصلاحنژاد گندم در وزارت کشاورزی زامبیا مشغول به کار شد. هدف این پروژه اصلاح نژاد گندم، بهبود و تقویت آن در مقابل شرایط کمآبی، نماتودها، بیماریهای برگ و نیز PH و هوای معتدل زامبیا و آفات و حشرات بود.
در این پروژه که اولین تجربه کاری او بود سورگوم را کشف و نسبت به فواید بیشمار آن آگاهی پیدا کرد. در واقع فکر بهبود و پیشبرد سورگوم در هلند نیز در آن مقطع در ذهن میلیانو ایجاد شد و سپس توسعه یافت.
تولیدکنندگان خوارک دام، سورگوم ستارهدار را انتخاب میکنند
دستورالعمل کلی جدید منتشر شده از سوی Sorghum ID تنظیم شد و در اختیار تولیدکنندگان خوراک دام قرار گرفت. کلیه اطلاعات لازم در یک جا جمعآوری شد که از این قرار است: ترکیب دانه، عدم وجود تانن، ارزشهای غذایی و انرژی، موارد استفاده برای طیور و حیوانات نشخوارکننده؛ زیرا سورگوم همه شرایط خاص کمآبی را تحمل میکند و محصولی مطابق نیاز حیوان تولید مینماید.
323 یورو برای هر هکتار، هزینه تولید سورگوم در کشور فرانسه است. سورگوم محصولی با نیاز کم به آب و مواد اولیه (کود و سموم) مشهور است و این موضوع در هزینههای تولید، خود را نشان میدهد. در این رابطه شایسته است محصولدهی و سودآوری سورگوم مورد بررسی قرار گیرد.
چه عاملی کشاورزان را به تولید سورگوم تشویق میکند؟
براساس جدیدترین تحقیق انجام شده عدم احتیاج زیاد به آب، محصول دهی، تنوع، راحتی مراحل فنی تولید و نیاز کم به مواد اولیه از قبیل کود و سموم، عواملی است که کشاورزان را به سوی تولید سورگوم بهعنوان علوفه مناسب دامی سوق میدهد.
سورگوم ستارهدار و پیشرفت ژنتیکی؛ محور و روشهای تحقیق
از 50 سال پیش تاکنون تولیدکنندگان بذر، بخش بزرگی از درآمد سالیانه خود را (حدود 15 درصد و بیشتر) در تحقیق و توسعه سرمایهگذاری میکنند. هدف آنها تولید گونههای متنوع جهت افزایش و بهبود محصولدهی، مقاومت در برابر بیماریها و خشکسالی، کیفیت دانه، زودرسی، مقاومت در برابر کاهش دما در مقاطع حساسی مثل جوانه زدن و گل دهی، مقاومت در برابر حیوانات درنده و نیز مقاومت در برابر مشکل خواب ساقهها است. بررسی نتایج تحقیق نشان میدهد امتیازات سورگوم و پیشرفت ژنتیکی آن، این محصول را ستارهدار کرده است.
آینده سورگوم در ترکیه
بهعنوان مکمل ذرت، سورگوم در بسیاری از جلسات مرتبط با این محصول، امتیازات روزافزون زیادی در ترکیه ارائه میکند و سهم مهمی در ترکیبات غذایی دام به خود اختصاص داده است. به همین جهت مزرعهداران ترک از آن استقبال میکنند.
توجه به سورگوم در نمایشگاههای کیاف و مسکو
در اثناء نمایشگاه اگروس(Agros Argo) 2020 مسکو، روسیه و نمایشگاه آرگو انیمال (Animal Show) اوکراین، سورگوم توانست نظر جمعیت زیادی از بازدیدکنندگان را به خود جلب کرده و اطلاعات مناسبی در این نمایشگاهها در اختیار متقاضیان قرار گرفت.
ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۳۸- اسفند ۱۳۹۸
کارشناسان ما در مورد مشکلات تولید محصولات، که نمیتوانید برای آن جوابی پیدا کنید؛ میتوانند به شما کمک کنند
info@iranAgriMagazine.com